Welke klachten kun je krijgen door luchtvervuiling?
Iedereen ademt vervuilde lucht in. Maar op de ene plek is er meer luchtvervuiling dan op de andere. Je kunt daar ziek van worden. Je hebt bijvoorbeeld kans op longklachten. Maar vervuilde lucht kan ook hart- en vaatziekten en kanker veroorzaken. Ook overlijden er mensen door vervuilde lucht.
Voor kinderen, ouderen en mensen die al ziek zijn, is het risico groter dan voor gezonde mensen. Heb je bijvoorbeeld astma, bronchitis of COPD? Of heb je al een hart- en vaatziekte? Dan kun je meer last krijgen van je ziekte.
Klachten bij Smog
Bij smog is er tijdens een korte periode veel meer luchtvervuiling dan anders. Dat kan een paar uur duren, maar ook een paar dagen. Smog komt vaak voor bij warm weer. Er zit dan veel ozon in de lucht. Bij smog kun je last krijgen van je gezondheid, vooral als je al last van je longen of je hart hebt. Door smog kun je last krijgen van:
- droge ogen
- een droge keel of veel hoesten
- kortademigheid
- hoofdpijn
- misselijkheid en duizeligheid
Deze klachten gaan weer over als de lucht weer wat schoner is. Heb je longklachten of een hart- en vaatziekte? Dan is het soms belangrijk om je gedrag aan te passen als er smog is. Lees hier wat je dan kunt doen.
Om welke stoffen gaat het?
Luchtvervuiling bestaat uit een mengsel van verschillende stoffen. Stoffen waar je vaak wat over hoort zijn fijnstof, ultrafijnstof, stikstofdioxide en ozon. De luchtkwaliteit is de laatste tientallen jaren enorm verbeterd. Dat komt onder andere omdat auto’s schoner zijn geworden en fabrieken minder luchtvervuiling uitstoten. Maar we zien dat de luchtkwaliteit de laatste jaren niet zo snel meer verbetert. Dat verwachten we ook voor de komende jaren.
Fijnstof
Dit zijn deeltjes die je niet kunt zien, maar die toch in de lucht zweven. Bijvoorbeeld roetdeeltjes, die ontstaan bij de verbranding van benzine of diesel. Maar ook stof van bijvoorbeeld de bodem en kleine stukjes autoband. We ademen die deeltjes in. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze in je longen komen. En hoe dieper in je longen, hoe meer last je ervan kunt krijgen.
Ultrafijnstof
Ultrafijnstof is nog kleiner dan fijnstof. Ultrafijnstof komt in de lucht door auto’s, vrachtauto’s, vliegtuigen, houtkachels en industrie. Omdat de deeltjes zo klein zijn, kunnen ze dieper in je longen terecht komen en ook in je bloed. Hierdoor is ultrafijnstof mogelijk schadelijker voor je gezondheid dan fijnstof. Onderstaand filmpje geeft meer informatie over (ultra)fijnstof.
Stikstofdioxide
Stikstofdioxide komt in de lucht door auto’s en vrachtwagens. Je kunt deze stof goed meten. Zit er veel stikstofdioxide in de lucht? Dan zitten er ook veel andere vieze stoffen in de lucht. Daarom gebruiken onderzoekers stikstofdioxide vaak om te meten hoe schoon of hoe vies de lucht is.
Ozon
Ozon komt van nature voor in de lucht. De meeste mensen kennen ozon vooral van de ozonlaag, op grote hoogte van het aardoppervlak. Maar ozon komt ook dichtbij het aardoppervlak voor.
Ozon op grote hoogte in de ozonlaag beschermt ons tegen de schadelijke Uv-straling van de zon. Daar is veel ozon dus juist goed. Sterker nog, zonder die ozonlaag zouden we niet op aarde kunnen leven. Het zogenaamde ‘gat in de ozonlaag’ is het verschijnsel dat er op grote hoogste steeds minder ozon is. Dat komt doordat bepaalde chemische stoffen de aanmaak van ozon daar verstoren.
Maar ozon dichter bij de aarde (op leefniveau) is juist ongezond. Daar kunnen we het inademen en dan kan het gezondheidsschade veroorzaken. Ozon kan luchtwegklachten en benauwdheid veroorzaken. Het ontstaat in de lucht doordat zonlicht inwerkt op andere stoffen. Vooral in de zomer op zonnige dagen met oostenwind zit er veel ozon in de lucht. We noemen dat smog. In de middag en aan het begin van de avond is dit het ergst.
Wat is de invloed van het weer op luchtvervuiling?
De luchtvervuiling varieert van dag tot dag. Het weer heeft hierop een grote invloed. Als het waait en regent, wordt de lucht schoner. Is het langere tijd droog en windstil weer, dan wordt de lucht viezer. Dat kan leiden tot smog. Ook de windrichting is van belang. Wind uit het oosten brengt vaak de vieze lucht uit Duitsland naar ons land. Daar zijn immers veel bedrijven en er is ook veel verkeer. Wind uit het noorden of westen blaast schonere lucht ons land in.
Wie of wat vervuilt onze lucht?
Er zijn vier belangrijke veroorzakers van luchtvervuiling:
- verkeer (o.a. auto’s, vrachtauto’s, brommers, schepen en vliegtuigen)
- fabrieken
- veebedrijven
- open haarden, houtkachels en vuurkorven
Luchtvervuiling en het coronavirus
Slaat het coronavirus harder toe in gebieden die te maken hebben met veel luchtvervuiling? Dat weten we nog niet. Mogelijk hebben mensen die in een gebied wonen met veel luchtvervuiling meer kans op ernstige klachten door corona. Hun longen hebben het immers al wat zwaarder. Maar voor conclusies is het nu nog te vroeg. We weten pas zeker of er een verband is als dat goed is onderzocht. Waarschijnlijk komt er daarom een onderzoek naar het verband tussen luchtvervuiling en ernstige klachten door corona.
Lees op de pagina Wat kun je zelf doen? hoe je minder luchtvervuiling inademt en hoe je minder luchtvervuiling veroorzaakt.