Houtrook
Veel mensen vinden een haardvuurtje gezellig, maar helaas is zo’n vuurtje slecht voor de luchtkwaliteit. En niet zo’n beetje ook! In Nederland veroorzaken we inmiddels met z’n allen meer fijnstof door het stoken van hout, dan door autorijden. Ongeveer een kwart van het fijnstof dat we in Nederland uitstoten komt van het stoken van hout. Wist je dat er bij een avondje stoken gemiddeld 28 gram fijnstof vrijkomt uit de schoorsteen?
Overlast en gezondheidsklachten door houtrook
Houtrook is ongezond, voor jezelf en voor je omgeving. In houtrook zitten veel schadelijke stoffen, zoals fijnstof, koolmonoxide, vluchtige organische stoffen, PAKs en roet. Een deel van die stoffen kan kanker veroorzaken.
Kinderen, ouderen en mensen met luchtwegklachten kunnen extra last hebben van houtrook. Het inademen van houtrook kan bij hun tot kortademigheid en extra medicijngebruik leiden. Daarnaast veroorzaakt houtrook veel geuroverlast.
Check de stookwijzer
Het is het beste om nooit hout te stoken. Maar bij sommige weersomstandigheden is het extra slecht. Laat de houtkachel of open haard in ieder geval uit bij windstil of mistig weer. De rook blijft dan tussen de huizen hangen, waardoor je veel overlast veroorzaakt.
In de stookwijzer vind je wanneer het code geel, oranje of rood is voor jouw postcode. Sommige gemeentes hebben zelfs een verbod op het stoken van hout bij code oranje of rood. Check dus voordat je je kachel aandoet altijd de stookwijzer. Je kunt de app ook downloaden (vanaf de website, niet vanuit de App Store of Google Play) en automatisch een melding krijgen bij code rood.
Overlast melden
Op het moment dat je overlast hebt van houtrook, kun je dat melden op stookwijzer. Heb je regelmatig overlast van houtrook in jouw buurt? Een goed gesprek met je buren kan zorgen voor minder overlast. Uit onderzoek blijkt dat tweederde van de houtstokers wel maatregelen wil nemen om overlast te beperken. In dit stappenplan lees je wat je kunt doen tegen overlast.
Stel eerst vast waar de rook vandaan komt. Misschien zijn er verschillende buren die hout stoken. Staat het huis dichtbij of verderop?
Hebben meer buurtgenoten overlast? Dan kun je samen iets doen.
Misschien weten jouw houtstokende buren niet dat jij overlast hebt. Leg rustig uit waarom je last hebt van hun rook. En vertel dat er manieren zijn waarop zij kunnen zorgen voor minder overlast. Check de website van Milieucentraal voor tips voor zo’n gesprek.
Lukt het niet om samen een oplossing te vinden? Noteer dan twee of drie weken lang wanneer je precies last hebt van de rook. Dit helpt om erachter te komen wat precies de oorzaak is en dit maakt het makkelijker om afspraken te maken met de stoker. Noteer:
- de datum en tijd
- wat voor weer het is
- de windrichting
- waar je de overlast hebt
- het advies van stookwijzer
- voeg eventueel foto’s of videopnames van het rookkanaal toe
Misschien snappen ze je probleem nu wel en willen ze rekening met je houden. Zo niet, vraag dan of de wijkagent of buurtbemiddeling wil bemiddelen.
Komen jullie er niet uit? Dan kun je een melding doen bij je gemeente. Gemeenten kunnen regels maken om overlast te beperken. Hiermee kunnen ze meer doen tegen inwoners die hinderlijke of schadelijke rook, stank, roet of walm verspreiden. Check bij je gemeente welke regels gelden. Voorbeelden van regels zijn:
- een stookverbod bij code oranje en rood van de stookwijzer;
- regels die de meest gevoelige groepen mensen beschermen;
- een verbod op het stoken van hout op bepaalde plekken
Jouw dagboek komt daarbij goed van pas. Houd er wel rekening mee dat dit niet altijd een snelle oplossing van het probleem betekent. De gemeente zal vragen om bewijzen en moet rekening houden met alle belangen. Die van jou, maar ook die van je houtstokende buren. Als je niet tevreden bent over de reactie van de gemeente, stap dan naar een Juridisch Loket voor advies en informatie.
Houtkachels en veiligheid
Doe je je houtkachel aan? Let voor je veiligheid op de volgende punten.
Zet altijd een raam of ventilatierooster open als je stookt
Open haarden en kachels gebruiken lucht uit de kamer waar ze staan. Ook als er glas of een deurtje voor de vlammen zit. Een houtkachel gebruikt bijvoorbeeld 250 kubieke meter lucht per uur! Als er geen verse lucht de kamer in komt, ontstaat er onderdruk. Verbrandingsgassen gaan dan niet via de schoorsteen naar buiten, maar komen juist de kamer in. En in die verbrandingsgassen zitten veel schadelijke stoffen, zoals koolmonoxide. Zet daarom altijd een raam of ventilatierooster open als je stookt.
Pas op voor koolmonoxide
Koolmonoxide ontstaat als er niet genoeg zuurstof is voor de verbranding. Seintjes dat er koolmonoxide in de lucht zit, zijn: vermoeidheid, hoofdpijn en ademhalingsproblemen (die kunnen leiden tot verstikking). Het is verstandig om een koolmonoxidemelder in huis op te hangen.
Bij pelletkachels is er nog een extra risico op koolmonoxide. Als je de pelletkorrels los bewaart in een ruimte, dan kan in die ruimte koolmonoxide ontstaan. Lees meer over koolmonoxide.
Een gesloten kachel is veiliger én zuiniger
Gesloten houtkachels hebben een extra pijp naar buiten om de lucht voor het vuur aan te voeren. Daardoor zijn ze veiliger en hebben ze een hoger rendement dan open kachels. Een gesloten kachel is dus veiliger en zuiniger.
Nog betere alternatieven zijn de bio-ethanol kachel, gaskachel of elektrische kachel. Bij deze laatste komen geen fijnstof en verbrandingsgassen vrij in huis en omgeving.
Veelgestelde vragen over houtrook
Nee, hout is geen duurzame of gezonde vervanger van gas. We kunnen hout niet laten groeien in het tempo waarin we het opstoken. Daarnaast veroorzaakt het stoken van hout veel luchtvervuiling.
Gebruik je je kachel alleen voor de sfeer? Dan is een pelletkachel een gezondere keuze dan een houtkachel of open haard. Uit een pelletkachel komt namelijk per branduur veel minder fijnstof dan uit een houtkachel of open haard. Maar het allerbeste is het om gewoon geen hout te stoken.
Wil je een pelletkachel kopen als hoofdverwarming? Dat is geen gezonde keuze. Met een pelletkachel stoot je veel meer slechte stoffen uit dan wanneer je stookt op gas of stroom. Stoken op hout zorgt voor luchtvervuiling en geurhinder.
Bij windstil en bij mistig weer blijft de rook lang hangen in de omgeving. Houtstook zorgt dan voor nog meer overlast dan anders. Daarnaast komt het bij sommige weersomstandigheden voor dat een warme luchtlaag de houtrook ‘naar beneden drukt’. Ook dan blijft de rook lang hangen in de buurt en is stoken onverstandig. In de stookwijzer vind je wanneer het code geel, oranje of rood is voor jouw postcode. Lees meer over de stookwijzer.
Houtrook zorgt voor een kwart van de totale Nederlandse uitstoot van fijnstof (PM2.5). Andere belangrijke bronnen in Nederland zijn industrie (iets minder dan een kwart) en de zeescheepvaart (ongeveer één vijfde deel). Ook het verkeer en vliegtuigen zorgen voor fijnstof in de lucht, maar dit is veel minder dan de uitstoot door houtrook.
Houtkachels staan ook wel bekend als ‘allesbranders’. Maar die naam klopt niet, want in geen enkele kachel mag je alles stoken. Ook in een allesbrander mag je alleen droog, ongeverfd hout, openhaardblokken of houtpellets stoken.
Stook nooit geverfd of geïmpregneerd hout, nat hout, afval, restjes spaanplaat, triplex en hardboard. Bij het verbranden hiervan komen extra veel schadelijke stoffen vrij. Het verbranden van afval is in Nederland wettelijk verboden.
