Muggen
Muggenoverlast kan heel vervelend zijn. Vooral ’s avonds als je lekker buiten zit, of ’s nachts als je wilt slapen. Op deze pagina vind je tips om muggenoverlast tegen te gaan.
Gezondheidsrisico’s
Muggen steken meestal in de schemering en ’s nachts en kunnen je daardoor behoorlijk uit je slaap houden. Daarnaast kan een muggensteek pijnlijk zijn en jeuk geven. De ene persoon reageert meer op een muggensteek dan de andere persoon. Je kunt ook de ene keer heftiger reageren dan een andere keer.
Alleen muggen die een parasiet of virus bij zich dragen, kunnen mensen ziek maken via hun beet. In Nederland dragen muggen (nog) geen ziektes over op mensen. Dat geldt ook voor tijgermuggen in Nederland.
Ga je op vakantie?
Niet overal zijn muggen zo onschuldig als in Nederland. Check ruim voor vertrek of je vaccinaties moet halen en of je op reis maatregelen moet nemen tegen muggen.
Muggenbeten voorkomen
Muggen komen af op de koolstofdioxide in je adem, op lichaamswarmte en op geurstoffen die je verspreidt. Daarom hebben sommige mensen vaker muggenbulten dan anderen. Ook reageren sommige mensen heftiger op een beet dan andere mensen. Het is niet helemaal duidelijk welke mensen meer last hebben van muggen dan anderen. Met de volgende maatregelen voorkom je dat je wordt gestoken:
- Ga je naar buiten in de schemering? Draag een lange broek, een shirt met lange mouwen en sokken.
- Gebruik horrengaas voor de ramen van je woning, zodat muggen niet binnen kunnen komen.
- Hang een klamboe boven je bed. Of koop voor je kind(eren) een speciaal reistentje met horrengaas.
- Je kunt een ventilator of airconditioning gebruiken om muggen af te schrikken: muggen hebben een hekel aan tocht en kou. Maar let op: airco’s gebruiken veel stroom en zijn dus niet duurzaam. Wil je er toch één? Kies dan voor een vaste energiezuinige airco en stel hem niet te koud in. Lees meer over het gebruik van airco’s.
Anti-muggenmiddelen voor op je huid
Om muggen te weren kun je anti-muggenmiddelen op je huid smeren. In Nederland kun je bijvoorbeeld middelen met DEET, Icaridin en lemon-eucalyptusolie kopen.
Het meest bekende middel voor op je huid is DEET. Deze stof kan gezondheidseffecten veroorzaken. Gebruik dit middel daarom alleen als het echt nodig is. In Nederland en in andere landen waar muggen geen gevaarlijke ziektes overdragen geldt:
- Gebruik liever geen middelen met meer dan 20% DEET. Op de verpakking staat precies hoeveel, hoe vaak per dag en vanaf welke leeftijd je het middel mag gebruiken.
- Gebruik bij kinderen jonger dan 2 jaar geen middelen met meer dan 10% DEET.
- Gebruik geen middelen met DEET als je zwanger bent.
Ben je in een land waar muggen wel gevaarlijke ziektes overbrengen, zoals malaria, dengue en gele koorts? Dan is het soms nodig om wel middelen met 30% of 40% DEET te gebruiken, ook voor jonge kinderen of als je zwanger bent. Volg hiervoor de richtlijnen van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR). Het gebruik van middelen met 50% DEET of meer wordt afgeraden, ook in de tropen.
In tropische landen moet je vooral overdag goed smeren. Daarvoor geldt:
- Ga je zwemmen? Smeer je daarna opnieuw in.
- Ga je in de zon? Gebruik dan ook zonnebrandcrème. Smeer je eerst in met de zonnebrandcrème (liefst een niet-vettige crème). Breng na een half uur tot uur pas DEET aan.
Icaridin is een goed alternatief voor DEET. Het werkt net zo goed als DEET en is ook geschikt voor in de tropen. Maar Icaridin heeft niet de irriterende eigenschappen die DEET heeft. Ook hoeft er van Icaridin veel minder in een middel te zitten om goed te werken. Kinderen onder de twee jaar en zwangere vrouwen kunnen het middel beter niet gebruiken.
Lemon-eucalyptusolie is een veilig en goed werkend middel tegen muggen in Europa. Dit middel mag je bovendien al gebruiken bij baby’s vanaf 3 maanden en ook als je zwanger bent. Voor baby’s jonger dan 3 maanden is het middel niet geschikt. Zij kunnen door de sterke geur van het middel ademhalingsproblemen krijgen.
Lemon-eucalyptusolie is niet geschikt om jezelf in de tropen te beschermen. Volg hiervoor de richtlijnen van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR).
Er zijn talloze andere anti-muggenmiddelen op de markt. Bijvoorbeeld met tea tree olie, lavendel, kattenkruid, knoflook, mentholcrème of vitamine B. Van geen van deze stoffen weten we zeker dat ze daadwerkelijk werken. Dat geldt ook voor middelen met citronella (dit werkt wel, maar heel kortdurend) en voor zogenaamde anti-muggenarmbandjes.
Lees meer over muggenwerende middelen op je huid op Waarzitwatin.nl.
Middelen om de kamer muggenvrij te maken
Niets zo irritant als een zoemende mug om je heen of in je slaapkamer ’s nachts. Er zijn verschillende middelen te koop om een ruimte muggenvrij te maken, maar aan deze middelen zitten belangrijke nadelen. De bekendste zijn spuitbussen, elektrische verdampers en anti-muggenspiralen en citronellakaarsen.
Met een spuitbus met bestrijdingsmiddelen (pyrethroïden) kun je snel een kamer vrij van muggen maken. Maar de stoffen in zo’n spuitbus kunnen gezondheidsklachten veroorzaken én zijn slecht voor het milieu. Gebruik zo’n spuitbus daarom alleen als laatste redmiddel. Als je er voor kiest om een spuitbus te gebruiken, volg dan altijd goed de gebruiksaanwijzing en zorg dat je de spray niet inademt.
Let op, voor bestrijdingsmiddelen geldt altijd:
- Koop alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met ‘NL’, ‘EU’ of eindigt op een ‘N’.
- Koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan.
- Volg altijd de gebruiksaanwijzing. Zo houd je de risico’s voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.
Lees meer over chemische bestrijdingsmiddelen op de website van Milieucentraal.
Ook elektrische verdampers en anti-muggenspiralen kunnen bij onjuist gebruik bestrijdingsmiddelen (pyrethroïden) verspreiden en kun je daarom beter niet gebruiken. Wil je ze toch gebruiken, volg dan altijd goed de instructies op de verpakking.
Citronella kaarsen zijn veilig om te gebruiken, maar werken onvoldoende tegen muggen.
Toch gestoken?
Als je toch bent gestoken kunnen de volgende maatregelen helpen:
- Heb je veel jeuk? Een verkoelende zalf of crème kan de jeuk verminderen.
- Als een steek erg pijnlijk is, kan het helpen om te koelen met een natte lap. Helpt koelen onvoldoende, dan kan paracetamol uitkomst bieden.
- Na een muggensteek kun je soms een heftige reactie krijgen, met veel jeuk, een grote, dikke plek of veel roodheid. Dat kan net zo goed na een steek van een gewone mug als na een steek van een tijgermug. Een heftige reactie betekent dus niet dat je door een tijgermug bent gestoken. Heb je een heftige reactie na een muggensteek? Dan kun je anti-allergie tabletjes gebruiken. Je kunt die zonder recept bij de drogist of apotheek kopen.
Als er een rode ring om de muggenbeet ontstaat of als de muggenbeet warm is en pijn doet, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Het kan namelijk zijn dat je door het krabben een infectie hebt opgelopen.
Voorkom muggenoverlast
Heb je veel muggenoverlast? Dan is het zaak om op zoek te gaan naar broedplaatsen van muggen en die aan te pakken. Muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Met deze tips verklein je de kans op nieuwe muggen:
- Controleer minimaal één keer week je tuin of balkon op stilstaand water. Gooi schoteltjes en potten leeg en verwijder water van dekzeilen.
- Bewaar potten, vazen en gieters binnen. Of zet ze op de kop, zodat er geen regenwater in blijft staan.
- Zorg dat dakgoten (ook van tuinhuisjes) goed doorlopen en verwijder bladeren uit de dakgoten.
- Ververs minstens één keer per week het water in vogelbadjes en drinkbakken. Maak voordat je ze opnieuw vult de badjes goed schoon. Zo verwijder je eitjes die er misschien in zitten.
- Dek regentonnen mugdicht af. Dit kan bijvoorbeeld door horrengaas over de openingen te spannen.
- Maak regentonnen en gieters goed schoon met een borstel, vooral aan de binnenkant. Zo verwijder je eitjes die er misschien in zitten.
- Ververs het water in het (kinder)zwembad of gooi het water weg als je het langere tijd niet gebruikt.
- Gewone muggen kunnen, in tegenstelling tot de tijgermug, ook eitjes leggen in je vijver. Zorg dat de waterkwaliteit goed is voor allerlei waterleven zoals waterkevers, libellenlarven, vissen en/of amfibieën. Die eten graag muggenlarven. Een fontein voorkomt dat muggen eitjes leggen op het wateroppervlak.
- Zorg voor natuurlijke vijanden van muggen. Wist je dat een vleermuis zo’n 1.000 insecten per nacht eet? Maak je tuin groener en nodig vogels, vleermuizen, egels en insecten uit in je tuin.
Gewone mug of tijgermug?
In Nederland komen ruim 20 verschillende soorten muggen door. Daarnaast komen we hier soms ineens muggen tegen die hier niet thuishoren, zoals de tijgermug. Ze komen hier met bijvoorbeeld internationaal transport of doordat mensen ze per ongeluk mee terugnemen van vakantie. Die muggen horen hier niet en kunnen (in de toekomst) voor gezondheidsrisico’s zorgen. Daarom proberen we te voorkomen dat die muggen zich permanent in ons land vestigen.
Wil je weten of je met met een gewone mug te maken hebt of met een tijgermug? Lees hier hoe je een tijgermug herkent.
Veelgestelde vragen
Nee, muggen komen niet op licht af. Muggen komen vooral op geur af, zoals zweet. Ook komen ze af op warmte en op de koolstofdioxide in uitgeademde lucht.
Nee, alleen muggen die een parasiet of virus bij zich dragen, kunnen mensen ziek maken via hun beet. In Nederland dragen muggen (nog) geen ziektes over op mensen. Dat geldt ook voor tijgermuggen in Nederland.
Ja, je kunt allergisch reageren op het gif van muggen. Maar de steek van een mug is niet sterk genoeg om een levensgevaarlijke allergische reactie (een anafylactische shock) uit te lokken.
Bij een heftige reactie op muggenbeet kun je het beste anti-allergie tabletjes gebruiken. Je kunt die zonder recept bij de drogist of apotheek kopen. Helpt dat onvoldoende? Neem dan contact op met je huisarts.
Het westnijlvirus is een virus dat door muggen kan worden overgedragen. Het virus kwam eerst alleen voor in Afrika, maar heeft zich over de wereld verspreid. Nu komt het op veel plekken voor, ook in Europa.
De meeste mensen worden niet ziek van het westnijlvirus. Bij mensen die wel ziek worden, gaat het meestal om griepachtige verschijnselen als koorts, spierpijn en hoofdpijn. Een enkeling wordt ernstig ziek, en krijgt bijvoorbeeld een hersenontsteking (encefalitis) of een hersenvliesontsteking (meningitis).
In 2020 heeft het westnijlvirus een aantal besmettingen bij mensen veroorzaakt in Nederland, maar daarna niet meer. De NVWA houdt in de gaten of het virus voorkomt in Nederland.
