Tijgermuggen
Tijgermuggen komen oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië. Met internationale transporten van bijvoorbeeld autobanden heeft de mug zich de afgelopen jaren verspreid naar andere delen van de wereld.
In Europa is de mug onder andere aanwezig in (delen van) Frankrijk, Italië, Spanje, Kroatië en Slovenië, maar ook dichterbij in Zuid-Duitsland. Met vrachtwagens, auto’s of caravans kunnen de muggen of hun eitjes meeliften naar Nederland.
Aziatische Tijgermuggen in Nederland? Liever niet!
In landen waar de tijgermug veel voorkomt, dragen ze soms virussen over. Daarom willen we ze liever niet in Nederland hebben. Zodra duidelijk is dat er tijgermuggen leven in een wijk, komt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in actie om de mug te bestrijden:
- De bewoners in de buurt krijgen een brief van de NVWA. In die brief wordt bewoners gevraagd om hun huis en tuin te checken op mogelijke broedplaatsen van de mug en die op te ruimen.
- De NVWA gaat daarnaast van deur tot deur om broedplaatsen schoon te maken en op te ruimen.
Zo proberen we te voorkomen dat de tijgermug zich in Nederland vestigt. De kans is groot dat de tijgermug uiteindelijk toch een vaste plek in ons land verovert. Maar hoe langer we dat kunnen uitstellen, hoe beter.
Kun je ziek worden door tijgermuggen?
Tijgermuggen kunnen ongeveer 20 verschillende virussen overdragen. De bekendste zijn chikungunya, dengue (knokkelkoorts) en gele koorts. Van deze virussen kun je ziek worden. In Nederland is de kans dat je ziek wordt door een tijgermug heel erg klein. Die kans is groter in landen:
- waar veel tijgermuggen voorkomen. Je hebt dan meer kans dat je wordt gestoken.
- waar veel mensen die infectieziekten al hebben. Een tijgermug moet namelijk eerst iemand steken die op dat moment besmet is met zo’n virus. Het virus komt dan terecht in de speekselklieren van de mug. De besmette mug kan gedurende de rest van zijn leven andere mensen besmetten als hij ze steekt.
De infectieziekten die de tijgermug overdraagt komen in Nederland niet voor én de tijgermug komt hier vrijwel niet voor. De kans dat je hier door een besmette mug wordt gestoken is daardoor minimaal.
Ga je op vakantie?
Check altijd ruim van te voren of je vaccinaties moet halen en of je tijdens je vakantie maatregelen moet nemen tegen (tijger)muggen.
Gebeten door een (tijger)mug?
Je kunt een tijgermugbeet niet makkelijk herkennen of onderscheiden van de beet van een normale mug. Net als een gewone muggenbeet, kan een tijgermugbeet pijnlijk zijn en jeuk geven. Maar de beet van een tijgermug jeukt niet meer of minder dan die van een gewone mug. De volgende maatregelen kunnen helpen:
- Heb je veel jeuk? Een verkoelende zalf of crème kan helpen.
- Als een steek erg pijnlijk is, kan het helpen om te koelen met een natte lap. Helpt koelen onvoldoende, dan kan paracetamol uitkomst bieden.
- Na een muggensteek kun je soms een heftige reactie krijgen, met veel jeuk, een grote, dikke plek of veel roodheid. Dat kan net zo goed na een steek van een gewone mug als na een steek van een tijgermug. Een heftige reactie betekent dus niet dat je door een tijgermug bent gestoken. Heb je een heftige reactie na een muggensteek? Dan kun je anti-allergie tabletjes gebruiken. Je kunt die zonder recept bij de drogist of apotheek kopen.
Als er een rode ring om de muggenbeet ontstaat of als de muggenbeet warm is en pijn doet, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Het kan namelijk zijn dat je door het krabben een infectie hebt opgelopen.
Hoe bescherm je jezelf tegen een tijgermugbeet?
Gewone Nederlandse muggen steken vooral in de schemering en ’s nachts. Tijgermuggen steken vooral overdag. Om niet gestoken te worden door de tijgermug, in Nederland of buitenland, kun je de volgende maatregelen nemen:
- Draag een lange broek, een shirt met lange mouwen en sokken.
- Gebruik horrengaas voor de ramen van je woning.
- Vermijd plaatsen waar de mug is aangetroffen tijdens de actieve periode van de mug: van zonsopgang tot zonsondergang.
- Je kunt een ventilator of airconditioning gebruiken om muggen af te schrikken: muggen hebben een hekel aan tocht en kou. Maar let op: airco’s gebruiken veel stroom en zijn dus niet duurzaam. Wil je er toch één? Kies dan voor een vaste energiezuinige airco en stel hem niet te koud in. Lees meer over het gebruik van airco’s.
Anti-muggenmiddelen voor op je huid
Om muggen te weren kun je anti-muggenmiddelen op je huid smeren. In Nederland kun je bijvoorbeeld middelen met DEET, Icaridin en lemon-eucalyptusolie kopen.
Het meest bekende middel voor op je huid is DEET. Deze stof kan gezondheidseffecten veroorzaken. Gebruik dit middel daarom alleen als het echt nodig is. In Nederland en in andere landen waar muggen geen gevaarlijke ziektes overdragen geldt:
- Gebruik liever geen middelen met meer dan 20% DEET. Op de verpakking staat precies hoeveel, hoe vaak per dag en vanaf welke leeftijd je het middel mag gebruiken.
- Gebruik bij kinderen jonger dan 2 jaar geen middelen met meer dan 10% DEET.
- Gebruik geen middelen met DEET als je zwanger bent.
Ben je in een land waar muggen wel gevaarlijke ziektes overbrengen, zoals malaria, dengue en gele koorts? Dan is het soms nodig om wel middelen met 30% of 40% DEET te gebruiken, ook voor jonge kinderen of als je zwanger bent. Volg hiervoor de richtlijnen van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR). Het gebruik van middelen met 50% DEET of meer wordt afgeraden, ook in de tropen.
In tropische landen moet je vooral overdag goed smeren. Daarvoor geldt:
- Ga je zwemmen? Smeer je daarna opnieuw in.
- Ga je in de zon? Gebruik dan ook zonnebrandcrème. Smeer je eerst in met de zonnebrandcrème (liefst een niet-vettige crème). Breng na een half uur tot uur pas DEET aan.
Icaridin is een goed alternatief voor DEET. Het werkt net zo goed als DEET en is ook geschikt voor in de tropen. Maar Icaridin heeft niet de irriterende eigenschappen die DEET heeft. Ook hoeft er van Icaridin veel minder in een middel te zitten om goed te werken. Kinderen onder de twee jaar en zwangere vrouwen kunnen het middel beter niet gebruiken.
Lemon-eucalyptusolie is een veilig en goed werkend middel tegen muggen in Europa. Dit middel mag je bovendien al gebruiken bij baby’s vanaf 3 maanden en ook als je zwanger bent. Voor baby’s jonger dan 3 maanden is het middel niet geschikt. Zij kunnen door de sterke geur van het middel ademhalingsproblemen krijgen.
Lemon-eucalyptusolie is niet geschikt om jezelf in de tropen te beschermen. Volg hiervoor de richtlijnen van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR).
Er zijn talloze andere anti-muggenmiddelen op de markt. Bijvoorbeeld met tea tree olie, lavendel, kattenkruid, knoflook, mentholcrème of vitamine B. Van geen van deze stoffen weten we zeker dat ze daadwerkelijk werken. Dat geldt ook voor middelen met citronella (dit werkt wel, maar heel kortdurend) en voor zogenaamde anti-muggenarmbandjes.
Lees meer over muggenwerende middelen op je huid op Waarzitwatin.nl.
Middelen om de kamer muggenvrij te maken
Niets zo irritant als een zoemende mug om je heen of in je slaapkamer ’s nachts. Er zijn verschillende middelen te koop om een ruimte muggenvrij te maken, maar aan deze middelen zitten belangrijke nadelen. De bekendste zijn spuitbussen, elektrische verdampers en anti-muggenspiralen en citronellakaarsen.
Met een spuitbus met bestrijdingsmiddelen (pyrethroïden) kun je snel een kamer vrij van muggen maken. Maar de stoffen in zo’n spuitbus kunnen gezondheidsklachten veroorzaken én zijn slecht voor het milieu. Gebruik zo’n spuitbus daarom alleen als laatste redmiddel. Als je er voor kiest om een spuitbus te gebruiken, volg dan altijd goed de gebruiksaanwijzing en zorg dat je de spray niet inademt.
Let op, voor bestrijdingsmiddelen geldt altijd:
- Koop alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met ‘NL’, ‘EU’ of eindigt op een ‘N’.
- Koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan.
- Volg altijd de gebruiksaanwijzing. Zo houd je de risico’s voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.
Lees meer over chemische bestrijdingsmiddelen op de website van Milieucentraal.
Ook elektrische verdampers en anti-muggenspiralen kunnen bij onjuist gebruik bestrijdingsmiddelen (pyrethroïden) verspreiden en kun je daarom beter niet gebruiken. Wil je ze toch gebruiken, volg dan altijd goed de instructies op de verpakking.
Citronella kaarsen zijn veilig om te gebruiken, maar werken onvoldoende tegen muggen.
Een tijgermug herkennen
Er komen in Nederland ruim 20 muggensoorten voor. Het is erg lastig om een tijgermug te herkennen en te onderscheiden van de hier normaal voorkomende muggensoorten. Hoe weet je nu of je met een tijgermug te maken hebt of met een gewone mug? De belangrijkste verschillen op een rij:
| Tijgermuggen | Gewone muggen |
| Tijgermuggen zijn duidelijk zwart-wit en hebben een wit streepje op hun zwarte rug. Het uiteinde van de achterpootjes is wit. | Gewone muggen zijn duidelijk bruin of beige. |
| Tijgermuggen zijn vrij klein, een stuk kleiner dan gewone muggen. | Gewone muggen zijn groter, ongeveer zo groot als een 10 eurocent munt. |
| Tijgermuggen hebben geen vlekjes op de vleugels. | Gewone muggen hebben vlekjes in de vleugels. |
| Tijgermuggen steken vooral overdag. | Gewone muggen steken en zoemen vooral in de schemering en ‘s nachts. |
Tijgermug melden
Denk je dat je een tijgermug hebt gezien? Meld dat dan bij NVWA. De NVWA bekijkt of het inderdaad om een tijgermug gaat en neemt maatregelen.
- Probeer de mug te vangen of dood te slaan.
- Maak een paar foto’s van de mug tegen een neutrale achtergrond, zoals een muur of stuk papier.
- Bewaar de mug voor mogelijk onderzoek.
- Voeg de foto’s toe aan je melding.
Gaat het inderdaad om een tijgermug? Dan komt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in actie om de mug te bestrijden.
Tijgermug gezien?
Bewaar de mug en meld het bij de NVWA.
Broedplaatsen van de tijgermug
Tijgermugvrouwtjes leggen hun eitjes het liefst op een beschutte plek waar lang regenwater blijft staan. Bijvoorbeeld in emmers, bloempotten, schalen, vazen, dakgoten, regentonnen of drinkbakjes. Sloten, vijvers, kanalen en plassen zijn ongeschikt, daarin komt de tijgermug niet voor.
- Bewaar potten, vazen en gieters binnen. Of zet ze op de kop, zodat er geen regenwater in blijft staan.
- Zorg dat dakgoten goed doorlopen en verwijder bladeren uit de dakgoten.
- Ververs minstens één keer per week het water in vogelbadjes en drinkbakken. Maak voordat je ze opnieuw vult de badjes goed schoon. Zo verwijder je eitjes die er misschien in zitten.
- Dek regentonnen mugdicht af. Dit kan bijvoorbeeld door horrengaas over de openingen te spannen.
- Maak regentonnen en gieters goed schoon met een borstel, vooral aan de binnenkant. Zo verwijder je eitjes die er misschien in zitten.
Terug van vakantie? Check of je geen tijgermug mee naar huis neemt!
Steeds vaker moet de NVWA uitrukken om de mug in Nederland te bestrijden. Dat komt vooral doordat mensen onbedoeld tijgermuggen vanaf hun vakantieadres mee naar huis nemen. Ga je met de auto op vakantie of voor je werk naar een gebied waar de tijgermug voorkomt? Controleer dan je auto en caravan goed op muggen voordat je naar huis rijdt. Maak voor vertrek alles waar water in heeft gestaan (zoals gieters, buitenspeelgoed of bakjes) leeg en schoon. Zo voorkom je dat je eitjes mee naar huis neemt.
Andere exotische muggen
Soms komen er ook andere exotische muggen voor in ons land, zoals de Koreaanse bosmug of de Aziatische bosmug. Meer informatie over deze muggen vind je op de website van het RIVM.
Veelgestelde vragen
Nee, de huisarts kan niet vaststellen door welke mug je bent gebeten. Krijg je klachten na de beet van een tijgermug, zoals koorts, koude rillingen, hoofdpijn en spierpijn? Overleg dan voor de zekerheid even met je huisarts. De kans dat je in Nederland een infectieziekte oploopt door een tijgermug is heel erg klein.
Op deze kaart kun je zien waar in Europa de tijgermug is gevestigd. Voor landen buiten Europa kun je het beste kijken op GGD Reisvaccinaties.
Na een muggensteek kun je soms een heftige reactie krijgen, met veel jeuk, een grote, dikke plek of veel roodheid. Dat kan net zo goed na een steek van een gewone mug als na een steek van een tijgermug. Een heftige reactie betekent dus niet dat je door een tijgermug bent gestoken. Heb je een heftige reactie na een muggensteek? Dan kun je anti-allergie tabletjes gebruiken. Je kunt die zonder recept bij de drogist of apotheek kopen.
Als er een rode ring om de muggenbeet ontstaat of als de muggenbeet warm is en pijn doet, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Het kan namelijk zijn dat je door het krabben een infectie hebt opgelopen.
