Bestrijdingsmiddelen

Buitenlands onderzoek laat zien dat bestrijdingsmiddelen een risico voor de gezondheid kunnen zijn. Die onderzoeken keken vooral naar mensen die door hun beroep veel in aanraking komen met bestrijdingsmiddelen. Sommige onderzoeken keken naar de effecten bij zwangere vrouwen. De onderzoeken laten zien:

• dat er een verband is tussen blootstelling aan bestrijdingsmiddelen tijdens het werk en de ziekte van Parkinson;
• en dat er een verband is tussen blootstelling van zwangere vrouwen aan bestrijdingsmiddelen en ontwikkelingsproblemen bij het kindje. Het gaat dan bijvoorbeeld om de verstandelijke of sociale-emotionele ontwikkeling.

De onderzoeken bewijzen niet dat bestrijdingsmiddelen de oorzaak zijn. Maar er is wel reden voor zorg en verder onderzoek. Er zijn nog veel vragen. Zo is het niet duidelijk wélke (combinaties van) stoffen precies verantwoordelijk zijn. Ook weten we niet of de effecten er ook zijn als je minder lang of vaak in aanraking komt met de bestrijdingsmiddelen. De deelnemers aan de onderzoeken kregen door hun beroep veel bestrijdingsmiddelen binnen. Mensen die niet met deze stoffen werken, krijgen er veel minder van binnen.

In Nederland is minder onderzoek gedaan. De Nederlandse onderzoeken die we hebben, laten de risico’s die uit buitenlandse onderzoeken komen niet zien. Maar ze nemen de ongerustheid ook niet weg. Sommige Nederlandse onderzoeken vinden namelijk wel aanwijzingen die aansluiten bij de buitenlandse bevindingen. Er is nog veel onduidelijk het effect van bestrijdingsmiddelen op onze gezondheid. Daarom is er meer onderzoek nodig.

Zorg dat telers zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen gebruiken. Is het echt nodig? Dan moet de teler kiezen voor het minst schadelijke middel. De overheid moet er streng op letten dat telers veilig werken.

Houd in de gaten hoeveel bestrijdingsmiddelen telers en omwonenden binnenkrijgen. Bijvoorbeeld door met steekproeven regelmatig de urine te onderzoeken.

Zorg voor een strengere toelatingsprocedure: kijk extra goed welke bestrijdingsmiddelen we wel en niet toestaan. Beoordeel de stoffen niet los van elkaar, maar houd er rekening mee dat mensen verschillende stoffen binnenkrijgen. En dat die combinatie van stoffen schadelijk(er) kan zijn.

Blijf goede, langlopende onderzoeken doen naar de effecten van bestrijdingsmiddelen op de gezondheid.

Eet je groenten of fruit uit eigen tuin? Was de groente en het fruit dan extra goed voor je ze eet.

Is de boer bezig met bespuiten of heeft hij dat net gedaan? Sluit je ramen en blijf binnen. Houd ook je huisdieren binnen. Hang de was niet buiten te drogen als er wordt gespoten.

Doe je schoenen uit voordat je binnenkomt. Zo voorkom je dat je bestrijdingsmiddelen mee naar binnen neemt.

Maak je je zorgen? Ga het gesprek aan met de teler en probeer samen te zoeken naar oplossingen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat de teler het laat weten als hij de velden gaat bespuiten. Als het gesprek met de teler moeilijk gaat, kunnen de land- en tuinbouworganisatie LTO en de KAVB (de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur) hier soms bij helpen.

Heb je vragen of klachten over het toezicht of het gebruik van bestrijdingsmiddelen in je omgeving? Neem dan contact op met de NVWA. De NVWA gaat na of de teler de regels volgt. Je kunt je klacht ook melden bij brancheorganisaties als LTO en KAVB .

Groenten en fruit zijn heel gezond. Bovendien zijn er strenge regels voor de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die op voedsel mag zitten. Voor producten voor baby’s, jonge kinderen en voor zieke mensen zijn extra strenge regels. Je moet dus niet minder groenten en fruit gaan eten om minder bestrijdingsmiddelen binnen te krijgen. Wil je zorgen dat je zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen via groente en fruit binnenkrijgt? Misschien kun je dan om voor biologische kiezen, ook wanneer je bijvoorbeeld zelf babyhapjes maakt. Op biologische producten zitten weinig of geen bestrijdingsmiddelen.

Nee, dat is niet nodig. De risico’s van de resten van bestrijdingsmiddelen die op fruit zitten zijn heel klein, als ze er al op zijn. Bovendien kun je niet alle bestrijdingsmiddelen verwijderen door fruit, zoals appels, peren en kiwi’s te schillen. Dat komt omdat sommige middelen door de schil heen trekken.

Kijk op de website beterbestrijden.nl van Milieucentraal. Daar vind je tips en adviezen om de plaag op een gezonde, milieuvriendelijke manier te bestrijden, zonder hulp van een bestrijdingsmiddel. Lukt dat niet? Dan vind je er ook adviezen over het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

Uit onderzoek blijkt dat een haag of schutting de luchtstroom vanaf een bollenveld kan veranderen. Maar het is niet duidelijk of een haag of schutting de bestrijdingsmiddelen ook echt tegenhoudt.

We weten niet wat precies een veilige afstand is. We weten wel dat mensen dichtbij velden meer in aanraking komen met bestrijdingsmiddelen dan mensen die verder weg wonen. Maar we weten nog niet wat dat voor de gezondheid van die mensen betekent.

Je kunt dat melden bij NVWA. De NVWA controleert of de ondernemers zich aan de regels van de Wet Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden houdt. De kans dat de teler door de melding ook echt betrapt wordt, is in de praktijk erg klein: er zijn maar een paar inspecteurs in het land. Je kunt ook in gesprek gaan met de teler en samen tot een oplossing proberen te komen. Als het gesprek met de teler moeilijk gaat kunnen de brancheverenigingen LTO en de KAVB hier soms bij helpen.

Als de teler aan het spuiten is, blaast de wind soms een deel van de spuitnevel weg van het terrein. Als je daardoorheen fiets, adem je mogelijk een beetje bestrijdingsmiddel in. Omdat dat maar kort duurt, gaan we ervanuit dat dat niet erg is. Als in de nevel veel bestrijdingsmiddel zit, kun je klachten krijgen, zoals misselijkheid of irritaties van huid, slijmvliezen of luchtwegen. Die klachten gaan weer weg als je frisse lucht inademt. Blijven de klachten of maak je je zorgen? Neem dan contact op met je huisarts.

Open je ramen en deuren zo veel mogelijk tot de stank weg is. Blijf daarna ook nog een dag goed ventileren.

Glyfosaat is een stof die in onkruidbestrijdingsmiddelen zit. Er is veel discussie over de vraag of glyfosaat wel veilig is. Bijvoorbeeld of het kankerverwekkend is of niet. Internationale organisaties hebben verschillende meningen. Dit komt omdat ze andere informatie gebruiken bij hun beoordeling óf uit dezelfde informatie andere conclusies trekken. De Europese organisaties vinden dat glyfosaat niet kankerverwekkend is.

Sinds begin 2023 mag je in Nederland geen glyfosaat meer gebruiken en mogen winkels het ook niet meer aan je verkopen. In de landbouw wordt het nog wel gebruikt.