Eikenprocessierupsen en gezondheid

Wat is de eikenprocessierups?

In de zomermaanden zie je ze overal: bomen met waarschuwingslinten. In deze bomen (en ook in veel bomen zonder linten) zitten nesten van eikenprocessierups. Eikenprocessierupsen hebben brandharen. Die brandharen kunnen vervelende klachten veroorzaken.

Tussen half mei en half juli zijn de rupsen actief. Daarna verpoppen ze tot vlinders. Ze laten dan echter nog een hoop brandharen achter in de nesten. Die kunnen dus ook na juli nog overlast geven.

Op deze pagina lees je wat je moet doen als je klachten hebt door de eikenprocessierups. Tips om klachten te voorkomen lees je op de pagina Wat kun je zelf doen en op de pagina Veelgestelde vragen.

Welke klachten veroorzaakt de eikenprocessierups?

Eén processierups heeft wel 700.000 brandharen. Die haartjes zijn zo klein dat je ze niet kunt zien. Ze komen gemakkelijk in je huid, in je ogen en zelfs in je longen. Dat veroorzaakt binnen een paar uur klachten zoals:

• jeuk
• bultjes of blaasjes op je huid
• een rode huid
• rode, dikke en soms ontstoken ogen

Soms lijken de klachten op een verkoudheid:

• een loopneus
• kriebel in de keel, hoesten
• moeilijk slikken
• kortademigheid

Sommige mensen reageren sterk op de brandharen en krijgen last van:

• braken
• duizeligheid
• koorts
• een algeheel ellendig gevoel

Heb je huiduitslag en jeuk maar weet je niet zeker of dat door de eikenprocessierups komt? Op onze pagina over zomerjeuk lees je meer over de verschillende oorzaken van huiduitslag en jeuk.

Hoe veroorzaken de brandharen klachten?

De weerhaakjes op de brandharen veroorzaken kleine wondjes op je huid, op je ogen of in je luchtwegen. Als de haren breken, komt er een stof vrij. Je lichaam reageert op die stof: je huid wordt rood en er ontstaan bultjes. In je luchtwegen zwellen de slijmvliezen op. Het lijkt op een allergische reactie, maar dat is het niet echt omdat je lichaam geen afweerstoffen maakt. Heel soms ontwikkelen mensen een echte allergische reactie op de rupsen. De klachten ontstaan dan sneller en zijn veel heftiger.

Wat moet je doen als je klachten hebt?

De eikenprocessierups veroorzaakt vervelende klachten. Het beste is het natuurlijk om klachten te voorkomen. Heb je toch klachten, dan kun je het volgende doen:

• Trek kleding waar brandharen inzitten uit.
• Heb je ergens jeuk of rode plekjes? Strip je huid met plakband. Spoel je huid daarna met veel lauw water af. Bijvoorbeeld onder de douche.
• Heb je last van je ogen? Spoel je ogen met veel lauw water.
• Was je kleding op 60 graden.
• Probeer niet te krabben en te wrijven. Dat maakt de klachten juist erger.
• Heb je veel jeuk? Zalf met menthol kan helpen. Ook kun je anti-allergie tabletjes gebruiken om de jeuk te verlichten. Je kunt dit zonder recept bij de drogist of apotheek kopen. Meestal verdwijnen de klachten vanzelf. Dat kan een paar dagen tot twee weken duren.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Meestal verdwijnen de klachten vanzelf. Dat kan een paar dagen tot twee weken duren. Bel de huisarts als je in de buurt bent geweest van eikenprocessierupsen en:

• je houdt heftige jeuk, ook na het opvolgen van de adviezen;
• je krijgt heftige oogklachten (roodheid, zwelling) waarbij spoelen met lauw water niet helpt. Soms geeft een brandhaar die in het oog blijft steken een ernstige oogontsteking.

Bel direct de huisarts, de huisartsenpost of 112 bij:

• snel toenemende benauwdheid en/of;
• steeds dikkere oogleden, lippen en/of tong.

Dit kan wijzen op een ernstige allergische reactie.

Lees op de pagina Wat kun je zelf doen? hoe je gezondheidsklachten door de eikenprocessierups voorkomt.

De bastaardsatijnrups, net zo vervelend als de eikenprocessierups

In Nederland kun je in de duinen en op het strand de bastaardsatijnrups tegenkomen. De bastaardsatijnrups heeft een donkerbruine tot zwarte kleur en is bedekt met bosjes lange geelbruine haren. De rups heeft korte zwarte brandharen met weerhaakjes. De brandharen veroorzaken dezelfde klachten als de brandharen van de eikenprocessierups. Vermijd contact met de rupsen, de spinsels en de nesten. Heb je toch klachten? Volg dan bovenstaande adviezen over het behandelen van klachten door de eikenprocessierups.