Eikenprocessierupsen

Gezondheidsklachten door eikenprocessierupsen

In de zomermaanden kunnen in eikenbomen nesten zitten van de eikenprocessierups. De rupsen hebben dan brandharen, die vervelende klachten kunnen veroorzaken. Tussen half mei en half juli zijn de rupsen actief. Daarna verpoppen ze tot vlinders. Ze laten dan echter nog een hoop brandharen achter in de nesten. Die kunnen ook na juli nog overlast geven.

Eikenprocessierupsen

Eén processierups heeft wel 700.000 brandharen. Die haartjes zijn zo klein dat je ze niet kunt zien. Ze kunnen op je huid, in je ogen en zelfs in je longen komen. Binnen een paar uur krijg je klachten, zoals:

  • jeuk
  • bultjes of blaasjes op je huid
  • een rode huid
  • rode, dikke en soms ontstoken ogen

  • een loopneus
  • kriebel in de keel, hoesten
  • moeilijk slikken
  • kortademigheid

  • braken
  • duizeligheid
  • koorts
  • een algeheel ellendig gevoel

Hoe erg de reactie is, is voor iedereen anders. Kom je vaker met brandharen in contact? Dan kan je er heftiger op reageren. Ook dieren kunnen last krijgen van de brandharen van de eikenprocessierups.

Wat moet je doen als je klachten hebt?

Heb je klachten, dan kun je het volgende doen:

  • Trek kleding waar brandharen inzitten uit.
  • Heb je ergens jeuk of rode plekjes? Strip je huid met plakband. Spoel je huid daarna met veel lauw water af. Bijvoorbeeld onder de douche.
  • Heb je last van je ogen? Spoel je ogen met veel lauw water.
  • Was je kleding op 60 graden.
  • Probeer niet te krabben en te wrijven. Dat maakt de klachten juist erger.

Heb je veel jeuk? Een verkoelende zalf of crème kan helpen. Ook kun je anti-allergie tabletjes gebruiken om de jeuk te verlichten. Je kunt die zonder recept bij de drogist of apotheek kopen.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Meestal verdwijnen de klachten vanzelf. Dat kan een paar dagen tot twee weken duren. Bel de huisarts als je in de buurt bent geweest van eikenprocessierupsen en:

  • je veel jeuk houdt, ook na het opvolgen van de adviezen;
  • je heftige oogklachten (roodheid, zwelling) krijgt, en spoelen met lauw water niet helpt. Soms geeft een brandhaar die in het oog blijft steken een ernstige oogontsteking.

Bel direct de huisarts, de huisartsenpost of 112:

  • als je merkt dat je benauwd wordt;
  • als je merkt dat je oogleden, lippen of tong dikker worden.

Die klachten kunnen wijzen op een ernstige allergische reactie.

Hoe veroorzaken de brandharen klachten?

De weerhaakjes op de brandharen veroorzaken kleine wondjes op je huid, op je ogen of in je luchtwegen. Als de haren breken, komt er een stof vrij. Je lichaam reageert op die stof: je huid wordt rood en er ontstaan bultjes. In je luchtwegen zwellen de slijmvliezen op. Heel soms ontwikkelen mensen een ernstige allergische reactie op de brandharen. De klachten ontstaan dan sneller en zijn veel heftiger.

Klachten voorkomen

De klachten die je van de eikenprocessierups krijgt kunnen heel vervelend zijn. Als je klachten door de eikenprocessierups wilt voorkomen moet je contact met nesten en brandharen vermijden. Zo zorg dat je zo min mogelijk last krijgt:

Draag bedekkende kleding en bescherm je ogen met een zonnebril. Ga niet op de grond onder besmette bomen zitten. Ben je in de buurt van nesten geweest en zitten er misschien brandharen op je kleren? Was ze dan, het liefst op 60 graden.

Kom niet aan de rupsen of hun nesten en leer je kinderen ook om dat niet te doen.

Loop of fiets liever niet over wegen waar eikenbomen met nesten staan. Ook uit oude nesten kunnen nog brandharen waaien.

Ook dieren kunnen klachten krijgen door de brandharen. Zorg dat je dieren niet in contact komen met rupsen of oude nesten. Houd je hond bijvoorbeeld aan de riem tijdens het uitlaten.

Als je nesten of eikenprocessierupsen in je omgeving hebt

Zitten de nesten dicht bij je woning? Door de wind kunnen de brandharen uit de nesten waaien. Laat de nesten zo snel mogelijk weghalen. Totdat de nesten weg zijn adviseren we het volgende:

  • Sluit de ramen als de wind in de richting van het huis staat.
  • Hang de was niet buiten te drogen.
  • Houd zandbakken zoveel mogelijk dicht en laat geen speelgoed buiten liggen. Dek zwembaden ook af.
  • Laat kinderen niet op het gazon spelen.
Eikenprocessierups in een nest op een eikenboom
Eikenprocessierupsen in een nest op een eikenboom

Nesten laten weghalen

De grond waarop de boom staat bepaalt wie het nest of de nesten moet laten weghalen:

  • Zitten de nesten in je eigen tuin? Je bent dan zelf verantwoordelijk. Vraag een hovenier of een boomverzorger om de nesten weg te halen.
  • Zitten de nesten in een boom van een andere eigenaar? Vraag die eigenaar dan om de nesten weg te laten halen.
  • Zitten er nesten in een boom van de gemeente? Meld dit dan bij de gemeente.

Haal de nesten nooit zelf weg. De kans is groot dat je gezondheidsklachten krijgt. Bovendien verspreid je de haren naar de omgeving. Daardoor maak je het probleem alleen maar groter.

Kijk op processierups.nu voor meer informatie over eikenprocessierupsen.

Help je mee om de overlast te verminderen?

De eikenprocessierups voelt zich thuis in ons land en hij gaat niet meer weg. Wel kunnen we tegengaan dat er zoveel rupsen zijn dat ze veel overlast geven. Dat kan door de natuurlijke vijanden van de rups in te zetten. Wil jij helpen de rups te bestrijden? Nodig vogels en insecten uit in je tuin:

  • Hang nestkasten op voor vogels of vleermuizen. Dat hoeft niet aan een eikenboom. Liever niet zelfs, want het komt voor dat de rupsen dan een nest maken rondom de nestkast.
  • Plant verschillende soorten dichte of stekelige struiken (liefst met bessen). Vogels vinden er voedsel en een veilige plaats om te broeden of te rusten.
  • Zorg voor verschillende soorten bloeiende planten in je tuin. Zo krijg je meer insecten en dus vogels in je tuin.
  • Maak een drinkplaats voor vogels. Ververs het water minimaal een keer week en maak het bakje goed schoon. Zo voorkom je muggenoverlast en de vestiging van tijgermuggen.

Veelgestelde vragen over eikenprocessierupsen

  • Neem gladde meubels en vloeren af met een natte doek. Ben je klaar? Gooi de doek weg of was hem op 60ºC.
  • Zitten er brandharen in je slaapkamer? Was dan ook je beddengoed op 60ºC.
  • Zitten er brandharen op je vloerbedekking? Probeer dan eerst om de brandhaartjes met plakband of een plakroller weg te halen. Lukt dat niet? Dan kun je de vloer stofzuigen op de laagste zuigstand. De haartjes van de eikenprocessierups zijn heel licht. Bij een te hoge zuigkracht blaast de stofzuiger de haartjes de lucht in. Ook is het belangrijk dat je stofzuiger een HEPA filter heeft. Zonder dit filter gaan de brandhaartjes weer uit de stofzuiger;

Sproei de haren weg met een zachte straal water uit de tuinslang of met een gietertje. Voer het water af via het afvoerputje. Zitten de brandharen ook op de tuinkussens? Probeer dan eerst de haren weg te halen met een kledingroller of plakband. Lukt dat niet en kun je de bekleding eraf halen? Was de bekleding, het liefst op 60 °C. Kun je de bekleding er niet afhalen? Strijk de bekleding zo heet mogelijk

Gooi het water weg. Voer het water af via het afvoerputje. Vul het badje met nieuw water. Zorg met een zeiltje dat er geen nieuwe haren in het badje komen.

Was de kleding, het liefst op 60ºC. Door het wassen spoel je een groot deel van de brandharen weg. En door de hoge temperatuur gaan de eiwitten die de jeuk mede veroorzaken waarschijnlijk kapot. Kun je de kleren niet op 60 graden wassen? Probeer dan om ze met plakband of een plakroller te strippen. Was de kleren vervolgens op de temperatuur die wel mag en strijk ze zo heet mogelijk. Krijg je toch nog klachten als je de kleren weer draagt? Dan zitten er nog brandharen op. Was de kleren opnieuw, zo warm mogelijk.

  • Doe plastic handschoenen aan.
  • Pak de rups op met een natte tissue.
  • Stop de rups met de tissue in een plastic zak.
  • Knoop de zak dicht en gooi de zak in de container.
  • Dweil de vloer met een natte doek. Heb je vloerbedekking? Probeer dan om de brandhaartjes met plakband of een plakroller weg te halen. Lukt dat niet? Dan kun je de vloer stofzuigen op de laagste zuigstand

Het is beter de groenten niet meer te gebruiken. Er kunnen brandharen op zitten. Door het oogsten en wassen van de groenten kun je klachten krijgen. Heb je aardbeien of frambozen in je moestuin? Dan kun je deze beter niet eten. Aardbeien en frambozen hebben een zachte schil. Bij het wassen blijven de brandharen in de schil zitten en kun je klachten krijgen als je ze eet.

Ja, vooral paarden en honden zijn gevoelig voor de brandharen van de eikenprocessierups. Kijk voor meer informatie op dierenarts.nl. Is je huisdier in contact geweest met brandharen van rupsen of met oude nesten? Pas dan op met aaien. Je kunt dan zelf ook klachten krijgen.

Ja, dat kan. Je kunt het beste wachten totdat het gras nat is. Dit voorkomt dat tijdens het maaien de brandharen opwaaien. Let op: na het maaien zijn de brandharen niet weg. Laat de kinderen dus niet op het gazon spelen.

Ja, de klachten kunnen heftiger worden als je vaker in aanraking komt met de brandharen van de eikenprocessierups.

Nee, dat moet je echt niet doen. Bel een professionele bestrijder om de nesten voor je weg te halen. Er is een grote kans dat je gezondheidsklachten krijgt als je het zelf doet. Daarnaast verspreid je de brandharen of delen van nesten misschien naar de omgeving. Je maakt het probleem dan alleen maar erger.

Het heeft geen zin om plasticfolie of lijmband/kleefstrips om nesten of besmette bomen te wikkelen. Plasticfolie houdt de eikenprocessierups niet tegen. Die kruipt er gewoon overheen. Bovendien komt het plastic uiteindelijk in de natuur terecht. Als dieren het opeten dan kunnen ze daaraan overlijden.

Lijmband zorgt juist voor meer overlast door brandharen. Plakt de voorste rups in de rij vast aan de strip? Dan geeft dit stress bij de andere rupsen. Die laten dan meteen hun brandharen los. Bovendien blijven aan de lijmbanden ook vogels, vleermuizen en nuttige insecten plakken.

Ook interessant

Tips voor een dagje zwemmen.
Informatie over zwemwater en blauwalg
Als het lang achter elkaar warm is warmt je huis steeds meer op.
Tips om je huis koel te houden