Elektromagnetische velden van hoogspanningslijnen en trafohuisjes
We kunnen niet meer zonder elektriciteit in huis. Die elektriciteit komt door hoogspanningslijnen en ondergrondse kabels naar ons toe. Transformatorhuisjes verdelen de stroom over de wijk. Hoogspanningslijnen, ondergrondse kabels en transformatorhuisjes veroorzaken een elektromagnetisch veld.
Elk elektromagnetisch veld heeft twee belangrijke kenmerken:
- De sterkte van het veld.
Hoe meer stroom ergens doorheen gaat, hoe sterker het elektromagnetisch veld. De sterkte van een elektromagnetisch veld drukken we uit in tesla of microtesla. De sterkte neemt snel af als de afstand toeneemt. De elektromagnetische velden zijn dus het sterkst direct onder de draden van hoogspanningslijnen. Of direct naast een trafohuisje.
- En de frequentie van het veld.
De frequentie drukken we uit in Hertz (Hz). Velden rond hoogspanningslijnen, ondergrondse kabels en trafohuisjes hebben een frequentie van 50 HZ. Dat is heel weinig. Daarom noemen we ze ook wel extreem laagfrequente velden, of afgekort: ELF-velden.
Een mobieltje heeft bijvoorbeeld ook een elektromagnetische veld. Maar dan met een andere frequentie. Wil je meer weten over de verschillende soorten velden? Lees dan onze pagina over het elektromagnetisch spectrum.
Wat zijn de risico’s van ELF-velden?
ELF-velden kunnen gezondheidseffecten veroorzaken. Die effecten hangen af van de sterkte van het veld en van hoe lang je in zo’n veld verblijft.
Lichtflitsen en tintelingen
Als je korte tijd in een ELF-veld bent dan kan dat alleen gezondheidseffecten hebben als het veld heel sterk is. Er kunnen dan elektrische stroompjes in je lichaam ontstaan. Daardoor kun je bijvoorbeeld lichtflitsen zien of tintelingen voelen. Normen beschermen ons tegen deze directe effecten. De norm is 100 microtesla. In de woonomgeving liggen de veldsterktes overal ruim onder deze norm. Ook recht onder hoogspanningslijn of direct naast een trafohuisje.
Leukemie bij kinderen
Uit onderzoek blijkt dat kinderen tot 15 jaar die vlak bij een hoogspanningslijn wonen iets vaker leukemie krijgen dan andere kinderen. De grotere kans op kinderleukemie zien we alleen bij kinderen die wonen in een ELF-veld dat sterker is dan ongeveer 0,4 microtesla. Er zijn hierover nog veel vragen. Het is bijvoorbeeld niet bekend hóe ELF-velden leukemie bij kinderen kunnen veroorzaken. Het is dan ook nog niet helemaal zeker dat deze velden echt de oorzaak zijn. Er kunnen andere, nog onbekende oorzaken zijn.
Kinderen die in een veld wonen van meer dan 0,4 microtesla hebben ongeveer twee keer meer kans om leukemie te krijgen dan andere kinderen. Gelukkig komt leukemie bij kinderen maar heel weinig voor. De kans dat een kind leukemie krijgt is dan ook erg klein, óók in de buurt van een hoogspanningslijn.
Elektrogevoeligheid
Mensen die zichzelf elektrogevoelig noemen wijzen elektromagnetische velden aan als de oorzaak van hun klachten. Die klachten bestaan uit bijvoorbeeld hoofdpijn, vermoeidheid en duizeligheid. Maar onderzoeken hebben nog niet aangetoond dat de klachten inderdaad door elektromagnetische velden komen. Waar de klachten dan wél door komen weten we ook niet. De Gezondheidsraad, het RIVM en de GGD-en houden de resultaten van nieuwe onderzoeken goed in de gaten.