Heb je schimmels in huis? Dan zie je zwarte, grijze of bruine schimmelplekken op de muren of op het hout. Soms hebben ze een andere kleur. Schimmels kunnen ook voorkomen op kitranden, meubels of gordijnen.
Gezondheidsklachten door schimmels
Schimmels kunnen gezondheidsklachten veroorzaken. Je kunt last krijgen van:
- keelpijn
- niezen en hoesten
- verstopte neus
- piepende ademhaling
- benauwdheid
Schimmels komen door vocht in huis. In vochtige huizen komen ook andere oorzaken van gezondheidsklachten vaker voor, zoals huisstofmijt. Het is daardoor soms moeilijk om te zeggen welke gezondheidsklachten door de schimmels komen, en welke door andere problemen die samenhangen met de vochtige woning.
Schimmels bij gevoelige longen
Ben je allergisch, heb je astma of heb je een andere longziekte? Dan kunnen schimmels je klachten of symptomen erger maken. Bespreek je klachten met je huisarts. Of vraag advies aan de longverpleegkundige van de thuiszorg. De longverpleegkundige bekijkt samen met jou wat je in je huis of aan je gedrag kunt veranderen om minder klachten te krijgen. De verzekering vergoedt het advies van de longverpleegkundige alleen als een arts je ziekte heeft vastgesteld.
Schimmels aanpakken: de vier V’s
Schimmels in huis pak je aan met de 4 V’s: verwijderen, vocht beperken, ventileren en verwarmen. Met de vier V’s maak je de kans op schimmels een stuk kleiner. Maar let op: je moet álle tips goed opvolgen. Ze hangen met elkaar samen. Hoe meer vocht er in huis is, hoe beter je moet verwarmen en hoe meer je moet ventileren.
Verwijderen
Schimmels kunnen ongezond zijn en gaan niet vanzelf weg. Heb je schimmelplekken? Haal ze direct weg, ook als je nog maar een paar stipjes ziet.
Zo verwijder je schimmels:
- Schimmels haal je weg met een toegestane schimmelbestrijder. Die koop je gewoon in de supermarkt. Een toegestaan middel herken je op de verpakking aan een code die begint met ‘NL’, ‘EU’ of eindigt op een ‘N’.
- Volg de aanwijzingen op de verpakking goed op. Zo voorkom je risico’s voor jezelf en het milieu.
- Maak vóór je de schimmels weghaalt het oppervlak met de schimmels vochtig. Dan komen er minder schimmelsporen in de lucht.
- Lucht de ruimte goed terwijl je de schimmels weghaalt.
- Heb je gevoelige longen? Vraag dan of iemand anders deze klus voor je doet.
- In de praktijk gebruiken veel mensen een oplossing van soda in water als huis-tuin-en-keuken-middel. Bij hardnekkige schimmels lukt dat niet altijd even goed en komen de schimmels snel terug. Meng nooit verschillende schoonmaakmiddelen, zoals soda, bleek, chloor of andere middeltjes, door elkaar in de hoop op een beter resultaat! Er kunnen dan schadelijke gassen ontstaan.
Zit de schimmel niet op de muur, maar bijvoorbeeld op hout, kit of gips? Dan zit de schimmel vaak helemaal ín het materiaal. Je moet het beschimmelde materiaal dan weghalen. Als je een huurhuis hebt, bespreek dit dan eerst met je verhuurder.
Heb je schimmelplekken schoongemaakt en doe je verder niets? Dan komen ze waarschijnlijk snel terug. Om dat te voorkomen moet je het vocht in huis verminderen, je huis voldoende verwarmen én ventileren.
Vocht beperken
Vocht is de belangrijkste oorzaak van schimmels. Schimmels hebben een vochtige omgeving nodig om te kunnen groeien. Vocht komt vooral in huis door douchen, wassen en koken.
Zo zorg je voor minder vocht in huis:
- Tijdens het douchen komt veel vocht vrij. Douche daarom maximaal 5 minuten en niet onnodig vaak.
- Houd tijdens en na het douchen de deur naar de gang gesloten. Zo blijft het vocht in de badkamer en komt het niet in de rest van het huis.
- Maak na het douchen de vloer en de wanden droog met een wisser. Al het water dat door het afvoerputje spoelt, hoeft niet meer op te drogen.
- Zet tijdens en na het douchen het raampje open en/of zet de afzuiging op de hoogste stand. Zorg dat de mechanische ventilatie lang aan blijft, zodat het vocht echt weg is.
- Zorg dat het niet teveel afkoelt in je badkamer, verwarm je badkamer goed. Zo kan je badkamer na elke douchebeurt goed opdrogen.
- Droog de was buiten. Dan komt het vocht van de was niet in huis. Geen tuin of balkon? Zet de was in een kamer met de binnendeur dicht en het raam open.
- Je kunt ook een condensdroger gebruikten. Ook dan is het belangrijk om goed te ventileren
- Zet de afzuigkap aan en zet een extra raam open.
- Houd zo veel mogelijk de deksel op de pan.
Vocht uit de kruipruimte
Bij sommige woningen verdampt er vocht vanuit de kruipruimte naar de woning. Heb je een vochtige kruipruimte? Maak dan de kieren tussen je kruipruimte en de begane grond goed dicht, bijvoorbeeld door ze dicht te maken met kit of een spuitbus PUR. Een spuitbus PUR geeft geen gezondheidsrisico’s. Kieren zitten bijvoorbeeld vaak op plekken waar buizen uit de vloer komen: bij radiatoren of in de meterkast.
Vocht door een bouwkundig probleem
Vocht in huis kan ook komen door een bouwkundig probleem, zoals een lekkage, doorslaand vocht of optrekkend vocht. Blijven de schimmels terugkomen? Check dan of er een bouwkundige oorzaak is voor de vochtproblemen en laat die oplossen. Vraag advies aan een vakman of aan je verhuurder.
Ventileren
Door te ventileren, zorg je dat de vochtige lucht naar buiten kan. Voldoende ventileren is 24 uur per dag ventileren.
Zo ventileer je voldoende:
- Heb je roosters in je ramen? Zet die dan 24 uur per dag open. Heb je geen roosters, zet dan in elke kamer een raampje op een kier.
- Zet ook elke dag kort de ramen tegenover elkaar open. Dan waait het lekker door. Dat hoeft niet lang, 10 minuten is genoeg.
- Zet tijdens wassen, koken en douchen een raam open.
- Kun je de ventilatie hoger of lager zetten met knoppen? Zet het systeem als je thuis bent zo vaak mogelijk op de hoogste stand. Doe dat altijd als je bezoek hebt en tijdens koken, douchen en het drogen van de was. Zet als je van huis gaat het systeem op de laagste stand. Zet het nooit helemaal uit.
Lees meer over goed ventileren.
Verwarmen
Verwarm je huis goed. Dan verdampt het vocht en kan het makkelijker weg.
Zo verwarm je je huis goed:
- Zet de verwarming overdag op minimaal 18 graden. Zet de verwarming ’s nachts op 15°C. Probeer grote verschillen in temperatuur tussen ruimtes in huis te voorkomen.
- Lukt dat niet, bijvoorbeeld omdat het te duur is? In kamers die kouder zijn, ontstaan makkelijk schimmels. Hou die kamers extra in de gaten. Voelt een kamer klam of zie je schimmelplekjes? Zet de verwarming dan hoger.
- Zorg dat er geen gordijnen hangen of meubels staan voor de radiatoren, dan verspreidt de warme lucht zich makkelijker.
- Let op: bij vloerverwarming of bij nieuwere ventilatiesystemen, is het vaak beter om de temperatuur zoveel mogelijk gelijk te houden. Twijfel je? Vraag advies aan je verhuurder of installateur.
Schimmels op koude oppervlaktes
Vocht dat in lucht zit slaat altijd neer (condenseert) op koude oppervlaktes. Je krijgt dus het snelst schimmelplekken op de koudere buitenmuren, vooral als ze niet goed geïsoleerd zijn. Ga je je huis isoleren? Dan is het belangrijk om alle buitenmuren in een ruimte tegelijkertijd te isoleren. En om ervoor te zorgen dat er geen koudebruggen ontstaan. Koudebruggen zijn plekken waar de isolatie wat minder goed is. Daardoor is een stukje van de muur kouder dan de rest van de muur. De kans dat je op zo’n koude plek schimmels krijgt, is erg groot.
Schimmels in de badkamer
Schimmels houden van vocht en dus is je badkamer een ideale groeiplek voor schimmels. Schimmels in de badkamer geven minder gezondheidsrisico’s dan schimmels in de slaapkamer of de woonkamer, want in de badkamer breng je minder tijd door. Maar schimmels vormen sporen en kunnen zich dus naar andere ruimtes verspreiden. Bovendien is het niet zo mooi: die zwarte schimmelvlekken op het plafond en die zwarte schimmels op de kitranden. Haal de schimmels regelmatig weg. En voorkom dat de schimmelplekken snel terugkomen:
- Douche kort (maximaal 5 minuten) en niet onnodig vaak.
- Maak de wanden en de vloer na elke douchebeurt goed droog met een wisser of handdoek.
- Droog natte handdoeken buiten of in de droger, niet in de badkamer zelf.
- Ventileer na het douchen tot de ruimte echt droog is. Laat de mechanische afzuiging lang aanstaan. Of zet een (klep)raampje open. Heb je helemaal geen ventilatiemogelijkheden in je badkamer? Lees dan onze extra tips.
- Controleer ook of de mechanische afzuiging goed werkt. Als je er een velletje toiletpaper bijhoudt, moet dat ertegenaan worden gezogen. Gebeurt dat niet? Maak het ventiel dan goed schoon. Of plaats een betere ventilator. Zorg ook voor een goede kier (minimaal een centimeter) tussen de badkamerdeur en de drempel. Dan is er voldoende toevoer van lucht en kan de afzuiging goed werken.
- Zet de (vloer)verwarming aan om de ruimte droog te stoken. Vooral in de winter is het belangrijk om ook de badkamer te verwarmen.
- Verf je badkamer met schimmelwerende muurverf. Haal eerst de bestaande schimmelvlekken goed weg met een schimmelbestrijdingsmiddel, je kunt er niet overheen verven.
Schimmels in de slaapkamer
Schimmels in de slaapkamer komen minder vaak voor dan schimmels in badkamer. Maar in de slaapkamer zijn schimmels wel vervelender voor je gezondheid, want in de slaapkamer breng je veel tijd door. Tijdens je slaap produceer je best wel wat vocht. Zeker bij een lage temperatuur slaat dat vocht in de vorm van condens neer op ramen en (koude) muren. Dat is een ideale groeibodem voor schimmels op je slaapkamermuur en plafond. Haal de schimmels regelmatig weg. En voorkom dat de schimmelplekken snel terugkomen:
- Slaap altijd met het raam (een stukje) open. Dan kan het vocht naar buiten.
- Zet ’s ochtends je slaapkamerramen even wijd open om de kamer goed door te laten waaien.
- Laat overdag de roosters open of de ramen op een kiertje. Pas wel op voor inbrekers.
- Zijn je ramen ’s ochtends aan de binnenkant beslagen? Maak ze droog met een doek. Droog natte handdoeken buiten of in de droger.
- In kamers waar de verwarming vaak laag staat, krijgen schimmels meer kans om te groeien. Voelt je slaapkamer klam of ontstaan er schimmels? Zet er dan de verwarming hoger. Zo stook je hem als het ware droog.
Wat als de schimmels blijven terugkomen?
Soms blijven de schimmels terugkomen, ook al volg je alle adviezen op. Dan is er vaak meer aan de hand. Mogelijke oorzaken zijn:
- Er komt vocht van buitenaf je huis binnen. Bijvoorbeeld door lekkage, doorslaand vocht of optrekkend vocht. Of vanuit je kruipruimte.
- Je kunt niet voldoende ventileren. Bijvoorbeeld doordat je huis niet genoeg roosters en (kiep)raampjes heeft. Of doordat het ventilatiesysteem niet goed werkt.
- Je kunt je huis niet goed te verwarmen. Bijvoorbeeld doordat er geen centrale verwarming is. Of doordat het huis slecht geïsoleerd is. Soms zijn er plekken in huis die (veel) kouder zijn. Het vocht slaat dan altijd neer op die plekken en daar ontstaan schimmels.
Hardnekkige schimmels zijn heel vervelend. Het is vaak lastig om de oorzaak te vinden. Vaak zijn er ook meerdere oorzaken. En elk huis is weer anders.
Heb je last van terugkerende schimmels? Overleg hierover met je verhuurder. Je verhuurder kan onderzoeken waardoor de schimmel blijft terugkeren. Komen jullie er niet uit? Neem dan contact op met de GGD. De GGD kan het probleem niet voor je oplossen, maar we kunnen wel met je meedenken.
Veelgestelde vragen over schimmels
Een vochtig huis voelt koud en kil aan. Als er te veel vocht in huis is, merk je dat vaak aan:
- een muffe lucht
- vochtplekken
- loslatend behang
- schimmelplekken
- rottend hout
- condens op de ramen
Optrekkend vocht is vocht dat uit de grond door de muren omhoogtrekt. Dit vraagt vaak om een bouwkundige oplossing. Een paar aanwijzingen dat schimmels door optrekkend vocht komen zijn:
- De schimmelplekken zitten doorgaans op de begane grond.
- De schimmels zitten laag op de muur, tot ongeveer een meter hoog.
- De muur voelt aan de onderzijde koud en vochtig aan.
- Soms zie je zoutuitslag (witte kristallen of poeder op de muur), afbladderende verf of loskomend stucwerk.
Schimmels door optrekkend vocht los je niet op met de vier V’s. Vraag advies aan je verhuurder of een vakman.
Doorslaand vocht is regenwater dat door de buitenmuur naar binnen trekt. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als voegen of bakstenen beschadigd zijn. Dit vraagt vaak om een bouwkundige oplossing. Een paar aanwijzingen dat schimmels door doorslaand vocht komen zijn:
- De schimmels zitten altijd op buitenmuren, meestal aan één kant van het huis (waar de regen op slaat).
- De schimmels zitten vaak halverwege of hoger op de muur.
- (Schimmel)plekken op de muur voelen vocht aan, vooral als het regent. Vaak plaatselijk, niet gelijkmatig over de muur.
- Soms zie je zoutuitslag (witte kristallen of poeder op de muur), afbladderende verf of loskomend stucwerk.
Schimmels door doorslaand vocht los je niet op met de vier V’s. Vraag advies aan je verhuurder of een vakman.
Heb je in je badkamer goed werkende mechanische afzuiging? Dan kun je die het beste gebruiken, vooral bij koud weer. Zorg er wel voor dat de afzuiging lang genoeg aan staat om al het vocht af te voeren. Dit is beter dan een raam openzetten, want bij koud weer koelt de badkamer snel af als het raam open staat. Het vocht in de lucht slaat dan neer (condenseert) op de muren. Als dat vaak gebeurt, krijg je schimmels.
Heb je geen mechanische afzuiging of werkt hij niet zo goed? Dan moet je juist wel een raam openzetten, ook bij koud weer. Want het vocht móet naar buiten. Komen er vochtdruppels op de muren? Zet dan de verwarming aan of neem de muren en het plafond af met een handdoek. Droog de handdoek in de droger.
In de badkamer ontstaat veel vocht en dat moet naar buiten kunnen. Laat zo snel mogelijk ventilatie aanleggen of een raampje plaatsen. Ben je huurder? Vraag dit dan aan je verhuurder.
Tot die tijd zijn de volgende adviezen extra belangrijk:
- Douche maximaal 5 minuten en niet onnodig vaak.
- Maak na het douchen de vloer en de wanden droog met een wisser.
- Droog natte handdoeken buiten of in de droger, niet in de badkamer zelf.
- Verf je badkamer met schimmelwerende verf. Haal eerst de bestaande schimmelvlekken goed weg met een schimmelbestrijdingsmiddel, je kunt er niet overheen verven.
- Houd tijdens en na het douchen de deur naar de gang gesloten. Zo blijft het vocht in de badkamer en komt het niet in de rest van het huis.
Soms raadt de verhuurder of installateur aan om de badkamerdeur open te zetten. Dan kan het vocht uit de badkamer door een raam in de gang of in de slaapkamer weg. Soms werkt dat. Maar het risico is groot dat het vocht zich in huis verspreidt en je schimmels krijgt in bijvoorbeeld je slaapkamer. Daarom raden wij dit af. Liever schimmels in je badkamer dan schimmels in je slaapkamer, want in je badkamer breng je minder tijd door.
Veel ventilatiesystemen zorgen bij stand 1 en 2 voor te weinig frisse lucht. Ze voldoen niet of maar nét aan het bouwbesluit, en dat is voor de gezondheid niet voldoende. Daarom adviseren we om het systeem zoveel mogelijk op de hoogste stand te zetten. Zet als er niemand thuis het ventilatiesysteem op stand 1. Zet het nooit helemaal uit.
Het lijkt logisch om het ventilatiesysteem uit te zetten als je niet thuis bent. Toch is het niet verstandig om het systeem helemaal uit te zetten. Ook als je niet thuis bent komen er vocht en schadelijke stoffen uit planten, bouwmaterialen en meubels. Daarom moet je ook dan blijven ventileren.
Zet het systeem dus nooit helemaal uit, maar zet het op stand 1 als er niemand thuis is.
Ja, bij schoonmaken kan veel vocht vrijkomen. Bijvoorbeeld bij dweilen of bij het schoonmaken van de badkamer. Tips om dat te beperken:
- Ventileer goed tijdens én na het schoonmaken. Zet ramen/roosters open en zet de mechanische ventilatie op de hoogste stand.
- Laat natte oppervlakken sneller opdrogen. Gebruik na het dweilen een trekker of een droge doek om vocht te verwijderen.
- Droog natte doeken en moppen niet binnen. Hang ze buiten te drogen of stop ze in de droger.
Ja, planten kunnen bijdragen aan de hoeveelheid vocht in huis. Planten geven vocht af via verdamping. Ook uit de natte aarde kan vocht verdampen, na het water geven. Tips om dit te beperken:
- Hou niet te veel planten in een (kleine) ruimte.
- Geef ze niet vaker en meer water dan nodig is.
Nee, dat helpt niet. Het overschilderen van schimmelplekken lost het probleem niet op. De schimmel groeit vaak door de verf heen. En omdat de oorzaak van de schimmel niet weg is, komen er gewoon weer nieuwe schimmelplekken bij.
Pak de schimmels aan met de vier V’s. Helpt dat niet? Vraag dan advies aan je verhuurder of aan een vakman. Kom je er niet uit? Neem dan contact op met je GGD.
Probeer eerst zelf de adviezen tegen schimmels goed op te volgen. Meestal blijven de schimmels dan weg. Maar soms blijven de schimmels terugkomen. Bijvoorbeeld:
- als je huis te weinig ramen of roosters heeft. Het is dan lastig of onmogelijk om genoeg te ventileren. Je verhuurder moet dan extra ventilatiemogelijkheden maken.
- als de schimmels door een bouwkundig probleem komen. Bijvoorbeeld door lekkage, optrekkend vocht of doorslaand vocht. Ook dit moet je verhuurder oplossen.
Is je verhuurder het niet met je eens dat hij je huis moet verbeteren? Ga dan naar het juridisch loket of naar de huurcommissie. Of neem contact op met je GGD voor advies.
Nee, de GGD kan geen verklaring geven voor een ander huis. Vraag bij je verhuurder wat de mogelijkheden zijn.
