Kwik
- Een ongeluk zit in een klein hoekje
- Breng spullen met kwik naar het chemisch afval
- Wat zijn de gezondheidsrisico’s?
- In welke voorwerpen zit kwik?
- Gemorst kwik opruimen
- Klachten na het opruimen van kwik
- Wanneer de GGD bellen?
- Veelgestelde vragen over kwik
Een ongeluk zit in een klein hoekje
In oude thermometers, bloeddrukmeters en barometers kan kwik zitten. Als je zo’n voorwerp kapot laat vallen, rollen en stuiteren de bolletjes kwik naar alle kanten. Soms meters ver weg. Die bolletjes zijn zo klein dat je ze moeilijk kunt opruimen. Blijven er bolletjes liggen? Dan verdampen ze langzaam tot kwikdamp. En daar kun je ziek van worden. Voorkom problemen met kwik en breng je kwikhoudende spullen zo snel mogelijk naar het chemisch afval.
Breng spullen met kwik naar het chemisch afval
Een ongelukje met kwik kan grote gevolgen hebben. Het opruimen van kwik kost al snel duizenden euro’s. Meestal vergoedt je verzekering dit niet. Vaak moet een speciaal schoonmaakbedrijf komen en moeten besmette materialen worden afgevoerd. Bijvoorbeeld de houten vloer, het vloerkleed, kleding, de stofzuiger of meubels.
Heb je spullen in huis waar vloeibaar kwik in zit? Bijvoorbeeld een oude kwikthermometer, barometer of bloeddrukmeter? Voorkom dat daar kwik uit vrijkomt. Verpak de spullen in een dubbele laag plastic bij transport en lever ze gratis in bij de milieustraat van je gemeente.
Ook in TL-lampen en spaarlampen zit een klein beetje kwik. Vervang spaarlampen door ledlampen. Een ledlamp is energiezuiniger en er komt geen kwik vrij als de lamp breekt. Lever je spaarlampen in bij de milieustraat.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s?
Kwikdamp geeft meestal niet direct gezondheidsklachten. Alleen als je langere tijd een beetje kwikdamp inademt, kan dat slecht zijn voor je zenuwstelsel en je nieren. Je kunt de volgende klachten krijgen:
- spiersamentrekkingen; beven of trillen
- prikkelbaarheid
- slechte concentratie en moeite om dingen te onthouden
- rode verkleuring en schilfering van de huid in het gezicht of van handen en voeten
- jeuk of pijn aan vingers en tenen
- ontstoken tandvlees
Sommige van de klachten komen ook voor bij andere ziektes. Daardoor denken mensen zelf, en ook dokters, vaak niet meteen aan een kwikvergiftiging.
Ongeboren baby’s en kinderen zijn extra gevoelig voor kwik, omdat hun zenuwstelsel nog in ontwikkeling is. Bij kinderen kan de zogenaamde ‘pink disease’ optreden als zij langere tijd kwik inademen. Kenmerken daarvan zijn onder andere pijnlijke rozerode handen en voeten, beenkrampen en koorts.
In welke voorwerpen zit kwik?
Omdat kwik erg giftig is, mogen de meeste producten met vloeibaar kwik niet meer worden gemaakt. Maar veel mensen hebben nog een oude barometer of thermometer in huis. Als zo’n product breekt of valt, komt het kwik vrij. De meeste ongelukken gebeuren met:
Oude kwikthermometers zijn van glas en hebben een lichtgrijze vloeistofkolom/afleesstreep. In een thermometer met een rode of blauwe kolom zit géén kwik. Die vloeistoffen zijn meestal op basis van alcohol of petroleum. Heb je zo’n thermometer laten vallen? Dan kun je de vloer gewoon schoonmaken met keukenrol, en daarna met zeep en water. Breng de resten naar het chemisch afval.
In sommige nieuwe thermometers zit Galinstan®, een metaalgrijze stof. Deze thermometers hebben dus net als een kwikthermometer een grijze afleesstreep. Als de thermometer breekt gedraagt Galinstan® zich als een normale vloeistof; het maakt gewoon een plasje, zoals water. Het splitst zich niet op in kleine, stuiterende bolletjes, zoals kwik. Als het product kapot gevallen is kun je dus makkelijk zien of je met kwik of met Galinstan® te maken hebt.
Heb je een oude kwikthermometer en heeft hij een grijze afleesstreep? Dan is de kans groot dat het kwikthermometer is. Lever hem in bij het chemisch afval.
Veel mensen hebben nog een antieke barometer in huis. Het is vaak een erfstuk en er zijn ook mensen die ze verzamelen. In oude barometers zit veel kwik. Dat is erg lastig op te ruimen. Bel direct de GGD als een barometer van de muur is gevallen of heeft gelekt. De GGD geeft je advies over professionele schoonmaak.
In TL-lampen en spaarlampen zit een heel klein beetje kwik. Daarom zijn er bij breuk geen kwikdruppels te zien. Bij het opruimen moet je er echter wel van uitgaan dat de resten van de lamp ‘besmet’ zijn. Je moet het glas en het poeder dus altijd voorzichtig opruimen.
Let op: een spaarlamp is niet hetzelfde als een ledlamp. In ledlampen zit geen kwik. Ze zien er soms aan de buitenkant vrijwel hetzelfde uit. Wil je weten of je een spaarlamp of een ledlamp hebt? Een spaarlamp bestaat eigenlijk uit een opgevouwen TL-buisje. Als je de lamp tegen het licht houdt, zie je de ‘TL-buisjes’ in de lamp zitten. Een ledlamp heeft dat niet.
Gemorst kwik opruimen
Is er in je huis een voorwerp met kwik kapot gevallen? Kwik is erg lastig goed op te ruimen. De bolletjes zijn vaak erg klein en stuiteren alle kanten op. Ze verdwijnen onder vloeren, in spleten en achter plinten. Daarnaast blijft kwik makkelijk ‘plakken’ aan schoenen, sokken en kleding. Volg onderstaande instructies zorgvuldig om te voorkomen dat je het door je hele huis verspreidt:
- Loop niet door de kwikbolletjes heen. Ben je er per ongeluk toch door heengelopen? Doe je schoenen dan uit en doe ze in een plastic zak. Hetzelfde geldt voor kleding die in contact is gekomen met de kwik. Zet de zak buiten. Gebruik niet de wasmachine.
- Zorg ervoor dat iedereen de kamer uit gaat. Als eerste zwangere vrouwen, kinderen en huisdieren.
- Open de ramen. Heeft de kamer buitendeuren? Doe die dan open.
- Sluit de deuren waarmee je in een andere kamer komt. Sluit ook de deuren naar de gang of overloop.
- Zet de verwarming, de airconditioning en de ventilatie uit.
- Probeer het kwik niet op te ruimen met een stofzuiger, bezem, of stoffer en blik.
- Spoel kwik nooit door de gootsteen of de wc.
- Is er (mogelijk) kwik op je kleren gekomen?
- Download nu hieronder de opruiminstructie van het RIVM.
Heb je kwik gemorst of een voorwerp met kwik laten vallen?
Kwik is erg giftig. Het is belangrijk dat je gemorst kwik goed opruimt, zodat er geen druppels achterblijven.
Klachten na het opruimen van kwik
Het komt bijna nooit voor dat gemorst kwik direct gezondheidsklachten veroorzaakt. Heb je tijdens of na het opruimen toch klachten? Heb je bijvoorbeeld een metaalsmaak in je mond, moet je hoesten of heb je rillingen, koorts en hoofdpijn? Of ben je misselijk en moet je overgeven? Bel dan direct je huisarts.
Wanneer de GGD bellen?
In de volgende situaties kun je het beste de GGD bellen:
In een barometer of bloeddrukmeter zit veel kwik. Het is vrijwel onmogelijk om dat zelf goed op te ruimen. Het is beter om dat door een speciaal bedrijf te laten doen. Het bedrijf moet daarna met meting controleren of het kwik echt goed is opgeruimd.
Kinderen zijn gevoeliger voor kwik dan volwassenen. In een omgeving met kinderen is het daarom extra belangrijk om kwik goed op te ruimen.
Maak je je veel zorgen over je gezondheid? Of denk je dat je misschien niet alle kwikdruppels hebt kunnen opruimen? Bespreek dit dan met je GGD.
Kun je geen contact krijgen met de GGD? (bijvoorbeeld buiten kantooruren)? Bel dan zelf direct een professioneel schoonmaakbedrijf dat gespecialiseerd is in het opruimen van kwik, bijvoorbeeld:
Veelgestelde vragen over kwik
Kwik is een zilverkleuring metaal. Bij kamertemperatuur is het een vloeistof. Als kwikdruppels de grond raken splitsen ze zich in honderden kleine bolletjes die alle kanten op stuiteren. Het lijken net kleine knikkertjes. Als de knikkertjes bij elkaar komen vormen ze weer een groter bolletje.
Verpak de barometer of thermometer voorzichtig in dubbel plastic. Zo voorkom je dat er kwik in je tas of in je auto terechtkomt als je je barometer op thermometer wegbrengt. Lever het als klein chemisch afval gratis in bij de milieustraat van je gemeente.
Oude kwikthermometers zijn van glas en hebben een lichtgrijze vloeistofkolom/afleesstreep. In een thermometer met een rode of blauwe kolom zit géén kwik.
In sommige nieuwe thermometers zit Galinstan®, een metaalgrijze stof. Deze thermometers hebben dus net als een kwikthermometer een grijze afleesstreep. Als de thermometer breekt gedraagt Galinstan® zich als een normale vloeistof; het maakt gewoon een plasje, zoals water. Het splitst zich niet op in kleine, stuiterende bolletjes, zoals kwik. Als het product kapot gevallen is kun je dus makkelijk zien of je met kwik of met Galinstan® te maken hebt.
Heb je een gewone thermometer (zonder kwik) gebroken? Dit kun je zelf opruimen. Verwijder de vlekken met keukenpapier en maak verder schoon met water en zeep. Lever de resten in bij de milieustraat van je gemeente.
In spaarlampen zit kwik, in ledlampen niet. Maar ze zien er aan de buitenkant soms bijna hetzelfde uit. Wil je weten of je een spaarlamp of een ledlamp hebt? Een spaarlamp bestaat eigenlijk uit een opgevouwen TL-buisje. Als je de lamp tegen het licht houdt, zie je de ‘TL-buisjes’ in de lamp zitten. Een ledlamp heeft dat niet.
Vervang spaarlampen door ledlampen. Een ledlamp is energiezuiniger en er komt geen kwik uit vrij wanneer de lamp breekt. Lever de spaarlamp in bij de milieustraat.
Ja, het is inderdaad beter om de barometer weg te doen. In een barometer zit veel kwik Het komt regelmatig voor dat een barometer van de muur valt. Met als gevolg een vloer vol kwikdruppels. Kwik is heel erg moeilijk op te ruimen. Vaak moet er een speciaal bedrijf komen om dat te doen. Dat kost al snel duizenden euro’s en dat wordt niet altijd vergoed door de verzekering. Voorkom dus ellende en breng de kwikbarometer (voorzichtig en dubbel verpakt in plastic zodat het niet gaat lekken) gratis naar de milieustraat van je gemeente.
Ook interessant
