Veel mensen in ons land hebben last van geluid. Geluidsoverlast kan gevolgen hebben voor je gezondheid. Mensen reageren verschillend op geluid. De één krijgt wel klachten en de ander niet. Door geluidhinder kan het zijn dat je:
- slecht slaapt, waardoor je minder goed uitrust
- minder goed kunt opletten op het werk of op school
- stress krijgt
- sneller boos wordt
- je ramen dichthoudt en dus minder goed ventileert
Je kunt ook gezondheidsklachten krijgen door geluid als je geen hinder hebt. Woon je op een plek waar altijd veel geluid is? Dan heb je meer kans op een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Ook als je denkt dat je geen last hebt van het lawaai. Het RIVM heeft berekend dat geluid van wegverkeer elk jaar bij ongeveer 750 mensen hart- en vaatziekten veroorzaakt. Ongeveer 65 mensen overlijden daar elk jaar aan.
Geluidsoverlast in Nederland
Verkeer is de belangrijkste oorzaak van geluidhinder: in 2023 had 13 procent van de Nederlanders ernstige hinder van verkeer, vooral van brommers en motoren. Dat zijn 1,9 miljoen mensen. Daarna zijn geluiden van buren en geluiden van bouwen of slopen in de buurt de grootste oorzaken van geluidhinder. Bijna 10 procent van de mensen heeft ernstige last van de buren en 7 procent van bouwen of slopen in de buurt.
Een andere belangrijke oorzaak van geluidhinder zijn vliegtuigen. Zes procent van de Nederlanders had in 2023 ernstige hinder door geluid van vliegtuigen. Vooral in de buurt van luchthavens en vliegroutes hebben mensen veel last.
Ook treinen veroorzaken geluidhinder. Treinen zorgen voor minder geluidsoverlast dan de andere bronnen. Toch heeft ruim 2 procent van de mensen ernstige hinder van treinen.
Ongeveer 1,9 miljoen mensen hebben ernstige hinder van verkeer
Tot slot kun je ook geluidhinder van windmolens en geluidhinder van een bedrijf hebben.
Sommige mensen hebben hinder van een zacht, laag geluid. Lees meer over hinder door een bromtoon.
Wat kun je doen als je last hebt van geluid?
Als je last hebt van geluid door een drukke weg of een bedrijf dan is dat vaak niet zomaar op te lossen. Toch kun je wel een paar dingen doen om de overlast te verminderen:
Kom in actie: ga in gesprek met de veroorzaker van het lawaai. Of meld een klacht bij organisaties, zoals de gemeente of het milieuloket van de provincie.
Neem maatregelen. Vooral gevelisolatie en dubbel glas verminderen de overlast. Lees meer over isolatie tegen geluid.
Heb je hinder van een bromtoon (laagfrequent geluid)? Dan is het juist niet handig om je huis te isoleren tegen geluid. Als er andere geluiden je huis binnenkomen, dan valt de bromtoon minder op en heb je er soms minder last van. Lees meer over hinder door een bromtoon.
Als je geluidoverlast hebt is het lastiger om goed te ventileren. Misschien kun je extra ventileren aan de rustige kant van de woning. Of kijk of je in plaats van je normale ventilatierooster een susrooster of een suskast kunt plaatsen. Een susrooster ziet er bijna hetzelfde uit als een normaal ventilatierooster, maar laat minder geluid door. Een suskast laat nóg minder geluid door, maar is wel wat groter dan een normaal ventilatierooster. Suskasten zijn vooral handig op plekken waar erg veel geluid is.
Probeer je aandacht af te leiden van het geluid en je te richten op positieve dingen. Onze hersenen gaan meer op geluid letten als je er al aandacht voor hebt. Zo krijg je er meer last van. Andersom werkt het ook: minder aandacht, geeft minder overlast.
Gevoelig voor geluid
Mensen die gevoelig zijn voor geluid, hebben eerder en meer last van geluid dan anderen. Geluidgevoelige mensen kunnen zich bijvoorbeeld minder goed concentreren of juist ontspannen als er geluid is. Ze worden ook sneller wakker van geluid dan andere mensen. Ongeveer 1 op de 3 mensen is geluidgevoelig.
Hoe gevoelig ben jij voor geluid?
Geluidgevoelige mensen hebben eerder en meer last van geluid dan anderen.
Veranderingen in je omgeving en de omgevingswet
Sinds 1 januari 2024 geldt de Omgevingswet in Nederland. De Omgevingswet regelt van alles over de omgeving waarin we wonen en werken. In de Omgevingswet is er veel aandacht voor gezondheid. Komt er ergens bijvoorbeeld een nieuwe weg of een nieuwe wijk, een bedrijf of een windmolen? Dan moet de gemeente afwegen wat dat betekent voor de gezondheid van de mensen die daar wonen. Of van de mensen die er straks komen te wonen. Veel gemeenten vragen hierover advies aan hun GGD.
Gaat er iets veranderen in jouw omgeving en maak je je ongerust over je gezondheid? Komt er bijvoorbeeld een nieuwe weg en ben je bang dat je daardoor geluidhinder krijgt? Dan kun je bij je gemeente navragen hoe zij gezondheid heeft meegenomen en afgewogen.
Wat kun je doen om hinder te voorkomen?
Je kunt niet voorkomen dat je af en toe geluidhinder hebt. Maar je kunt wel voorkomen dat je er élke dag veel last van hebt.
- Ga je verhuizen? Let bij het huren of kopen van een huis op de omgeving. Is er een drukke weg of andere geluidbron in de buurt? Ga dan ook een keer ‘s nachts luisteren. Luister of het geluid voor jou hinderlijk is. Als je je snel ergert aan geluid, zoek dan een woning op een stillere locatie. Op Check je plek vind je hoeveel geluid er is bij je nieuwe woonplek.
- De meeste woningen hebben een rustige en een drukke(re) kant. Slaap als dat kan aan de rustige kant van de woning.
Veelgestelde vragen over geluidsoverlast
De afkorting dB staat voor decibel. Het is een maat om aan te geven hoe hard een geluid is. Mensen kunnen geluiden horen tussen de 0 decibel en de 140 decibel. 0 decibel wil niet zeggen dat er dan geen geluid is, alleen kunnen wij het niet horen. Meer dan 140 decibel kunnen we wel horen, maar dat is te pijnlijk voor onze oren. Bij geluiden boven de 100 dB neemt de kans op blijvende gehoorschade sterk toe.
In dit filmpje kun je horen hoe hard 10, 20 of 100 dB ongeveer is.
Stil wegdek kan ervoor zorgen dat het geluid van wegverkeer met zo’n 3 tot 6 dB afneemt. Hoeveel precies hangt af van het soort wegdek en van de maximumsnelheid op die weg.
Elektrische auto’s zijn stiller dan auto’s met een verbrandingsmotor, vooral als ze niet te hard rijden. Maar ook elektrische auto’s blijf je horen omdat de banden bij contact met het wegdek geluid maken. Het is gevaarlijk voor voetgangers en fietsers als je elektrische auto’s die langzaam rijden niet hoort aankomen. Daarom moeten ze toch wat geluid maken. Elektrische brommers zijn wel veel stiller.
Sommige motoren, en ook brommers, maken meer geluid dan mag. Meestal heeft de eigenaar dan aan de uitlaat gesleuteld zodat deze meer geluid maakt. Overlast door motoren en brommers kun je melden via het landelijke meldnummer van de politie: 0900-8844. Je kunt ook een melding doen bij de wijkagent. In regels staat hoeveel geluid motoren en brommers mogen maken.
Als je geluidoverlast van een bedrijf hebt dan kun je dat melden bij je gemeente of bij het milieuloket van de provincie. Er is misschien niet direct iets aan de overlast te doen. Maar het is belangrijk dat de gemeente en de provincie weten dat mensen hinder hebben. Lees meer tips bij overlast van een bedrijf.
Padelbanen kunnen voor veel geluidoverlast zorgen in de buurt. De rackets die spelers bij padel gebruiken maken meer geluid dan gewone tennisrackets. Daarbij komt het geluid van de bal tegen de hekken rond de baan en het geluid van de spelers. De banen zijn bovendien vaak tot ’s avonds laat in gebruik.
De GGD adviseert om nieuwe banen zo ver mogelijk van woningen af te leggen, om overlast te voorkomen. Nu wordt vaak 50 meter als minimale afstand aangehouden, maar dat blijkt in de praktijk niet voldoende. Bij die afstand hebben mensen vaak nog te veel overlast.
Heb je overlast van padelbanen bij jou in de buurt? Ga na of je buren ook last hebben van de padelbaan en vraag samen met hen aan de padel/tennisvereniging en/of de gemeente om maatregelen. Overleg over mogelijke oplossingen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat:
- de padelbanen ’s avonds vroeger sluiten;
- er een geluidwerende afscheiding komt tussen de padelbanen en de woningen.
