Wat zijn de risico’s van wonen op vervuilde bodem?
In Nederland is de bodem op veel plaatsen vervuild. Meestal veroorzaakt dat geen gezondheidseffecten bij mensen. Dat komt omdat mensen over het algemeen weinig in aanraking komen met stoffen die in de grond zitten. Maar er zijn uitzonderingen op die regel. De belangrijkste uitzonderingen zijn:
- Lood in de bodem kan een risico zijn voor kinderen. Lood heeft al bij een hele kleine hoeveelheid een effect op de ontwikkeling van kinderen. En juist kinderen kunnen de stof tijdens het spelen op vervuilde grond makkelijk binnenkrijgen.
- In de buurt van chemische wasserijen zitten soms oplosmiddelen in de grond of in het grondwater. Deze stoffen verdampen en kunnen zo in je woning terecht komen.
- Als je een moestuin op vervuilde bodem hebt en je daar dagelijks groenten uit eet, dan kun je te veel van bepaalde stoffen binnenkrijgen. Dat komt doordat sommige groenten makkelijk stoffen uit de bodem opnemen. Bij fruit is dat veel minder het geval. Fruit van bomen en struiken kun je dan ook veilig eten.
Hoe kom je met bodemvervuiling in aanraking?
Een stof kan alleen een gezondheidseffect veroorzaken als je ermee in aanraking komt. De stoffen uit de bodem kun je vooral binnenkrijgen als je:
- grond via de mond binnenkrijgt. Dat klinkt raar, maar het gebeurt wel. Vooral kinderen steken nog wel eens vieze vingers in hun mond. In hun spel nemen ze ook nog wel eens een hapje grond;
- vervuilde lucht inademt in je woning. Sommige stoffen kunnen uit de bodem verdampen naar je woning. Dit gebeurt alleen bij vluchtige stoffen: stoffen die gemakkelijk verdampen;
- veel groenten uit eigen tuin eet.
Wanneer noem je de bodem ‘verontreinigd’?
In grond zitten altijd veel verschillende stoffen. In Nederland hebben we normen die bepalen hoeveel er van elke stof in de grond mag zitten. Is de hoeveelheid van één of meer stoffen hoger dan de norm? Dan noemen we die grond verontreinigd. De normen zijn er om:
- mensen te beschermen
- planten en dieren te beschermen
- te voorkomen dat stoffen zich verder verspreiden in het milieu
Een bodemvervuiling heeft vaak eerder effecten op planten en dieren dan op mensen. Dat is ook wel logisch, want bodemdieren en planten hebben veel directer contact met de stoffen in de grond dan mensen. Het komt dan ook vaak voor dat er wel een bodemvervuiling is, maar geen risico voor mensen.
Hoe ontstaat een bodemvervuiling?
Nederland is een drukbevolkt land. Op veel plaatsen zitten daardoor stoffen in de grond die er niet in thuis horen. Vooral op plekken waar bijvoorbeeld fabrieken en tankstations hebben gestaan. Maar ook op plekken waar al heel lang mensen wonen, zoals oude binnensteden of dorpskernen. De mensen strooiden vroeger bijvoorbeeld vaak het as uit de kolenkachel uit in hun tuin. En in sommige oude wijken ligt onder de huizen nog afval van vroeger. Nu ontstaan bodemverontreinigingen vooral door ongelukken bij bedrijven, of door dumping van afval.
Maak je je zorgen over de grond in jouw tuin? Bekijk dan de pagina wat kun je zelf doen?