Doe de loden leidingen-check
Als je nog loden leidingen in huis hebt, kun je beter flessenwater drinken. Maar hoe weet je nu of je loden leidingen hebt? De eerste check is het bouwjaar van je huis. Als je het bouwjaar van je huis niet weet, kun je dat opzoeken in het Kadaster. Huizen die na 1960 zijn gebouwd hebben geen loden leidingen. Is je huis vóór 1960 gebouwd? Dan kunnen er wel loden leidingen aanwezig zijn. Controleer dan:
- wat de kleur van de leiding is. Loden leidingen zijn grijs. Kun je het niet zien omdat de leiding geverfd is? Haal dan met een schuurpapiertje of een klein mesje een beetje verf weg.
- wat de vorm van de leiding is. Loden leidingen zijn onregelmatig van vorm. Als je eroverheen strijkt voelt de leiding bobbelig aan.
- of je koppelstukjes ziet. Loden leidingen hebben geen koppelstukjes. De verbindingen tussen de leidingen bestaan uit een verdikking van de leiding zelf.
- hoe de leiding klinkt als je er met een lepel op tikt. Een loden leiding geeft een doffer geluid dan een koperen of ijzeren leiding.
Kijk voor meer uitleg het onderstaande filmpje.
Het is niet altijd goed te zien of een leiding van lood is, vooral niet als ze in de muur zitten of geverfd zijn. Twijfel je? Laat dan de loodconcentratie in het water testen. Dat kan bijvoorbeeld via het Waterlaboratorium, het Water-lab of Aquador. Deze bedrijven maken gebruik van gecertificeerde laboratoria. Mogelijk kun je via internet ook andere bedrijven vinden. Let er dan ook op dat het bedrijf een certificaat heeft om lood in drinkwater te testen.
Je kunt ook loodmeetstrips kopen om het loodgehalte in je drinkwater te meten. We weten echter niet hoe betrouwbaar die metingen zijn en daarom raden we het gebruik van loodmeetstrips af.
Heb je loden leidingen in huis? Drink dan liever flessenwater!
Als je nog loden leidingen hebt, dan moet je ze laten vervangen door koperen waterleidingen. Meer informatie hierover vind je op Milieucentraal. Zolang de leidingen nog niet zijn vervangen, kun je beter geen kraanwater drinken. Gebruik in plaats daarvan flessenwater. Of gebruik water van een tappunt met veilig water. Dit advies is extra belangrijk voor:
- baby’s die de fles krijgen;
- kinderen tot en met 7 jaar;
- zwangere vrouwen;
- en vrouwen die graag zwanger willen worden.
Als er geen andere mogelijkheid is dan kunnen volwassenen en kinderen van 8 jaar en ouder tijdelijk (niet langer dan een paar maanden) het kraanwater blijven drinken totdat de loden leidingen zijn vervangen. Spoel de leidingen dan voor ieder gebruik goed door. Maar het is beter om flessenwater te drinken.
Zit er lood in jouw tuin?
Neem dan de volgende maatregelen:
- Buiten spelen: laat jonge kinderen met zand spelen in een zandbak met schoon zand. En leg gras, tegels of een schone laag grond op plekken waar kinderen spelen. Bij voorkeur met een laag schone grond onder het (kunst)gras of de tegels. Let op: het is niet altijd toegestaan om zelf maatregelen te nemen. Soms moet een gecertificeerd bedrijf dat doen. Overleg daarom eerst met je omgevingsdienst.
- Handen wassen: laat je kind zijn handen wassen na het buitenspelen. En doe dat zelf ook nadat je hebt getuinierd.
- Groente kweken: kweek je groenten bij voorkeur in plantenbakken met schone aarde. Heb je een moestuin die groter is dan 200 vierkante meter? Dan eet je daar waarschijnlijk bijna dagelijks groenten uit. Het is dan extra belangrijk dat de grond schoon is. Vraag aan de gemeente of zij weten of de grond in je moestuin schoon is. Als de gemeente dat niet weet, vraag de gemeente dan hoe je dat kunt laten onderzoeken. Spoel zelfgekweekte groenten en fruit altijd goed af voordat je ze eet.
- Schoenen uit: doe je schoenen uit of veeg ze schoon voordat je naar binnen gaat.
- Stofzuigen en dweilen: stofzuig en dweil regelmatig, vooral als je grond naar binnen hebt gelopen.
Heb je een nieuwe kraan of een nieuwe leiding?
Als je een nieuwe kraan of een nieuwe leiding hebt kan er de eerste maanden te veel lood in het drinkwater zitten. Je kunt voorkomen dat je teveel lood binnenkrijgt door de maatregelen hieronder te volgen.
Bij een nieuwe kraan
Zet de kraan de eerste drie maanden voor elk gebruik eerst 10 seconden open. Doe dit ook als je het water gaat gebruiken voor bijvoorbeeld een saus of soep. Je hoeft dit alleen de eerste drie maanden te doen, daarna geeft de nieuwe kraan geen lood meer af. Na drie maanden kan iedereen het water dus gewoon drinken.
Vind je het zonde om het water zomaar weg te laten lopen? Vang het dan op en gebruik het bijvoorbeeld om je handen te wassen, de WC door te spoelen, schoon te maken of de planten water te geven.
Bij een nieuwe waterleiding of een nieuwe watermeter op je leiding
Spoel de leiding de eerste drie maanden voor elk gebruik door. Hoe lang je dat moet doen is afhankelijk van de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan. Dit moet je dus even opmeten of schatten. Per meter leiding moet je 2 seconden doorspoelen:
- Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 6 meter? Dan moet je dus 12 seconden doorspoelen.
- Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 8 meter? Dan moet je dus 16 seconden doorspoelen.
- Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 10 meter? Dan moet je dus 20 seconden doorspoelen.
Zo zorg je dat al het water dat in de leiding heeft stilgestaan is weggespoeld. Je hoeft dit alleen de eerste drie maanden te doen. Daarna geeft de nieuwe leiding vrijwel geen lood meer af. Dan kan iedereen het water zonder doorspoelen drinken.
Ook dit water kun je opvangen en gebruiken voor andere dingen, zoals handenwassen, schoonmaken of planten water geven.
Ga je een klus doen met lood?
Ook als je gaat klussen met lood is het belangrijk om voorzichtig te zijn. De stof is immer schadelijk, voor jou en voor je huisgenoten. Voorkom dat je looddamp inademt, dat je lood via je handen binnenkrijgt of dat er loodstof in je huis achterblijft. Op deze manier werk je zorgvuldig:
- Zorg dat er tijdens de klus geen kinderen of zwangere vrouwen in de buurt zijn.
- Werk niet in huis. Doe de klus het liefste buiten, in een (open) schuur of onder een afdak. Werk je in een schuur of werkplaats, zorg dan voor een goede afzuiging. Lukt dat niet? Zet dan altijd een raam of deur open.
- Eet, drink of rook niet tijdens de klus.
- Maak je werkplek direct na de klus schoon met een schone, natte doek. Hou de werkplaats goed schoon. Dweilen is beter dan vegen.
- Ga je lood verhitten of ga je solderen? Of doe je een klus waar stof kan vrijkomen, zoals het renoveren van ramen? Trek dan voordat je begint aparte kluskleding én schoenen aan. Trek de kleding en schoenen na de klus buiten uit.
- Zorg dat er geen lood op de grond terecht komt.
- Ruim gemorst lood goed op.
- Ben je klaar? Was je handen direct, ook als je beschermende handschoenen hebt gebruikt.
Wil je meer weten over de gezondheidsrisico’s van lood? Kijk dan op de pagina Lood en gezondheid.