Welke soorten straling zijn er?
Hoogspanningslijnen, mobiele telefoons en bijvoorbeeld elektrische apparaten hebben allemaal een elektromagnetisch veld. We noemen dat ook vaak ‘straling’. Maar ze hebben niet allemaal dezelfde straling. Wat is nu precies het verschil?
Overal waar elektriciteit aanwezig is, is een elektrisch veld aanwezig. Als elektriciteit stroomt is er daarnaast ook een (wisselend) magneetveld. De belangrijkste eigenschap van een elektromagnetisch veld (of ‘straling’) is de frequentie. De frequentie geeft aan hoe vaak het veld per seconde van richting en sterkte wisselt. We drukken de frequentie uit in Hertz. De elektriciteit in ons huis heeft bijvoorbeeld een frequentie van 50 HZ. Dat betekent dat het veld 50 keer per seconde van richting wisselt.
De frequentie kan uiteenlopen van heel laag tot heel hoog. Als we de frequenties rangschikken van laag naar hoog dan noemen we dat het elektromagnetisch spectrum. Dat ziet er zo uit:
Bron: Kennisplatform Elektromagnetische velden
Het elektromagnetisch spectrum van links naar rechts
Bekijk je het elektromagnetisch spectrum van links naar rechts, dan kom je de volgende soorten velden/straling tegen.
Statische velden (niet in het plaatje)
Statische velden hebben een frequentie van 0 hertz, ze wisselen niet van richting. De bekendste statische magnetische velden zijn het magnetische veld van de aarde en de velden van magneten. Bovenleidingen van treinen, trams en trolleybussen veroorzaken ook een statisch veld. Heel sterke statische velden komen voor bij MRI-apparatuur in ziekenhuizen.
Extreem laagfrequente velden (ELF-velden)
ELF- velden hebben frequenties tot maximaal 10 kilohertz. Velden met extreem lage frequenties komen bijvoorbeeld voor bij het elektriciteitsnet. Hoogspanningslijnen en transformatorhuisjes veroorzaken een ELF-veld.
Bij extreem lage frequenties zijn het magnetisch en elektrisch veld niet aan elkaar gekoppeld. Het elektrische veld kan niet door bijvoorbeeld het isolatiemateriaal om de elektriciteitskabels of door muren. Het laagfrequente magneetveld dringt daar wel doorheen. In de praktijk heb je bij ELF- velden in de woonomgeving dus alleen te maken met magneetvelden. De sterkte van dat magneetveld drukken we uit in tesla of microtesla.
Radiofrequente velden
Velden met frequenties tussen 10 kilohertz en 300 gigahertz noemen we radiofrequente velden. Onder andere radio, televisie en mobiele telefoons gebruiken dit type straling. Een ander voorbeeld is de magnetron.
Bij radiofrequente velden zijn het magnetisch en elektrisch veld aan elkaar gekoppeld. Deze twee velden komen altijd samen voor en worden dan elektromagnetische velden genoemd. De sterkte van dat elektromagnetisch veld drukken we uit in volt per meter.
Licht
Elektromagnetische velden met nog hogere frequenties zijn infrarood licht (de warmtestraling van de zon of kachel) en het zichtbare licht.
Ioniserende straling
Bij nog hogere frequenties spreken we over ioniserende straling. Het gaat dan bijvoorbeeld om röntgenstraling. Of om straling van radioactieve stoffen. De term ioniserend betekent dat de straling zoveel energie heeft dat ze ons DNA kan beschadigen. Daardoor kan deze straling kanker veroorzaken. Uv-straling van de zon is een voorbeeld van ioniserende straling.
Alle elektromagnetische velden met lagere frequenties dan die van de ioniserende straling kunnen dit niet. We noemen die straling daarom niet-ioniserende straling.
Lees alles over elektromagnetische velden op het Kennisplatform Elektromagnetische Velden.